Ц.Саруул: Миний дурлаж хийсэн ажил болохоор бага цалинтай ч би Монголдоо л ажиллана

"Чадвараараа л цойлохгүй бол Солонгост эмэгтэй эмч хүлээн зөвшөөрөгдөх хэцүү"

Солонгос улсаас хийсэн цувралын сурвалжлагын тавдугаар хэсгээр Солонгосын их сургуулийн “Анам” эмнэлгийн Зүрх судасны төвийн эмч, докторант оюутан Ц.Саруултай уншигч та бүхнийGoGo Cafe булангаар уулзуулах болно. Тэрбээр тус улсад таван жил ажиллаж амьдарч байгаа бөгөөд Зүрх судасны төвд мэс засал хийж буй цор ганц эмэгтэй эмч юм. Мөн Монголд хараахан хийгдээгүй байгаа зүрхний хэм алдалтын хагалгааг хийж, энэ чиглэлээр мэргэшиж буй аж.

МОНГОЛ, СОЛОНГОС ЭМНЭЛГИЙН ГАЗАР ТЭНГЭР ШИГ ИХ ЯЛГААГ ХАРААД ЦОЧРОЛД ОРСОН

-Солонгос улсад ирж сурч, ажиллах болсон шалтгаан юу байв, зорьж ирэв үү, санамсаргүй тохиолдол байв уу?
-2009 онд Нэгдсэн гуравдугаар эмнэлэгт Зүрхний нарийн мэргэжлийн тасагт ажилладаг байлаа. Тэр үед охин маань таван настай байсан бөгөөд орон дээрээс толгойгоороо унаж гавлын яс нь цуураад тархиндаа цус харвасан юм. Монголд хэсэг хугацаанд эмчлүүлж байгаад үргэлжлүүлэн Солонгос улсыг зорьж “Анам” эмнэлэгт ирсэн. Хүүхдээ эмчлүүлж байхдаа Монгол, Солонгос эмнэлгийн газар тэнгэр шиг их ялгааг хараад гэнэтийн цочролд орсон.

Би тухайн үедээ бусад эмч нарын л жишгээр Монгол эмч нар чадалтай ч тоног төхөөрөмжийн дутмагаас Монголын анагаах ухаан хөгжихгүй байгаа гэсэн бодолтой байсан. Гэтэл бодит байдал өөр юм байна гэх бодол төрж энэ улсад сурч боловсрол дээшлүүлэхээр шийдсэн. Улмаар Анагаахын сургуулийг нь хайж олоод сургалтын албанд нь хандаж мастерт сурах хүсэлтэй байгаагаа илэрхийлтэл сургуулиас Зүрх судасны төвийн даргатай уулзах санал тавьдаг юм байна. Тэрбээр “Шалгалтаа өгч чадвал хаалга нээлттэй” гэлээ. Тэгээд л шалгалтдаа тэнцээд энэ эмнэлэгт суралцахын сацуу ажиллах болсон доо.

-Таныг Монголд хараахан хийгдээгүй байгаа зүрхний хэм алдалтын мэс заслыг хийдэг, энэ чиглэлээр мэргэшиж буй цөөхөн Монгол эмч нарын нэг гэх юм билээ?
-Манай төвийн хувьд зүрхний титэм судасны нарийслууд, зүрхний гажгууд, захын судасны эмгэгүүд, хэм алдагдлуудыг эмчилдэг. Одоогоор Монголд хэм алдагдлын нэг ширхэг ч төв, шинжилгээ хийдэг лаборатори, эмч байхгүй. Энэ чиглэлийн эмч нар нь одоо л бэлтгэгдэж байна. Өөрөөр хэлбэл Нэгдсэн III эмнэлгийн эмч Мөнгөн-Өлзий, бид хоёр л зүрхний хэм алдагдлын чиглэлээр мэргэшиж байна.

ЗҮРХНИЙ ХАГАЛГААНЫ ӨӨР ЭМЭГТЭЙ ЭМЧ БАЙДАГГҮЙ БОЛОХООР БАЙНГА "ДАРАХ"-ЫГ ХИЧЭЭДЭГ

-Мэдээж энд цалин, ажиллах орчин сайтай ч гадны хүн гэдэг утгаар элдэв дарамт зөндөө л байдаг байх?
-Дарамт байлгүй яахав. Үүнд өнөөх эцгийн эрхт ёсны уламжлал хамгийн их нөлөөлнө шүү дээ. Чи манай хагалгааны өрөөг харж байгаа биз дээ. Тэнд эмэгтэй эмч нэг ширхэг ч байхгүй. Дандаа сувилагч нар байдаг. Намайг хагалгааны өрөөнд байхаар гадаадаас ирсэн эмч нар гайхаад намайг энд юу хийж байгаа юм гэдэг. Учир нь энэ хагалгааны маш хүнд орчин байхгүй юу. Хагалгаанууд нь есөн цаг хүртэл үргэлжлэх тохиолдол гарна. Тийм учраас эмэгтэй хүн энэ хагалгааг хийх боломжгүй гэж үздэг. Миний зарим хагалгаа гэхэд л найман цаг үргэлжилнэ шүү дээ. Хэм алдагдлын хагалгаанууд хамгийн хүнддээ ордог юм.

-Энэ төвд өөр эмэгтэй эмч байхгүй гэсэн үг үү?
-Тиймээ, байхгүй.

-Тэгвэл өөр төрлийн хагалгаануудыг эмэгтэй эмч нар хэр их хийдэг вэ?
-Эмэгтэйчүүдийн л хагалгаа биш бол бусад төрлийн хагалгаанд эмэгтэй эмч нар бараг байхгүй дээ.

-Тэгэхээр Солонгосын эмэгтэй эмч нар тэр бүр хийх боломжгүй хагалгааг Монголын эмэгтэй эмч хийж байна гэхээр бусад эмч нарын зүгээс дарамт их ирдэг байх даа?
-Мэдээж. Үүний сацуу адил түвшинд буюу надтай адил докторантад суралцаж байгаа Солонгос оюутнуудын зүгээс маш их өрсөлдөөн ирдэг. Байнга дарах гэж оролдоно. Чадвараараа л цойлохгүй бол энд эмэгтэй эмч хүлээн зөвшөөрөгдөх нь бараг боломжгүй.

МАНАЙ САЙД ТЭМҮҮЖИН ШИГ БАЙСАН Ч БОЛООСОЙ...

-Таны хувьд Монголын эрүүл мэндийн яамны бодлогод шүүмжлэлтэй ханддаг хүн. Манай эрүүл мэндийн салбарын бодлого тодорхойлогчид юун дээр хамгийн их алдаж байна гэж та боддог вэ. Мөн Солонгос улс эрүүл мэндийн салбартаа ямар бодлого баримталдаг юм бэ?
-Солонгост эрүүл мэндийн яамыг, эрүүл мэндийн даатгалаас салгаад өгчихсөн байдаг. Өөрөөр хэлбэл Эрүүл мэндийн яамд Эрүүл мэндийн даатгалын сан хамаардаггүй тусдаа статустай. Яам зөвхөн бодлогоо, даатгалын сан мөнгөө барьдаг гэсэн үг. Ингэж салгаснаар эмнэлэг өөрөө санхүүгээ барих эрхтэй. Гэтэл манай яам оролцохгүй асуудал гэж байхгүй. Энд тэндхийн тендерийг ч зохион байгуулаад явчихдаг. Миний бодлоор Эрүүл мэндийн яам тийм үйл ажиллагаанд оролцох эрхгүй байгууллага. Гагцхүү бодлогоо барьж журмаа гаргах ёстой. Энэ газрын хийх ёстой үндсэн гол ажил бол эмчийн алдаа доголдлын талаар, эмнэлэг, эмч нарын үйл ажиллагаа, өвчтөнтэй холбоотой ямар хууль журам байх ёстой, тэр болгоныг боловсруулан гаргах явдал.

-Нэг ийм асуудал байна. Түрүүн “Анам” эмнэлэгт хүүхдээ эмчлүүлж байгаа эхтэй уулзахад Удвал сайдад гомдож явдгаа ярьсан юм. Тэр бүсгүй хөдөө орон нутагт Удвал сайдтай таараад эмнэлгийн буруугаас болж хохирсон хүүхдийнхээ талаар яриа өрнүүлж л дээ. Тэгэхэд сайд “Энэ миний мэдэх, хариуцах асуудал биш” гэсэн байгаа юм. “Эрүүл мэнд” хэмээх энэ айлын салбар толгойлж байгаа хүний амнаас гарах үг мөн үү үгүй юу бас бодох хэрэгтэй юм шиг...
-Хэрэв хүн надад зовлонгоо тоочоод ирвэл яавч ийм хариултыг өгч чадахгүй. Хувь хүнээсээ л болсон байх. Миний хувьд үнэнийг хэлэхэд сайддаа сэтгэл хангалуун байдаггүй. Ямар сайндаа манай сайд Хууль зүйн сайд Тэмүүжин шиг байсан ч болоосой гэж бодох вэ дээ. Тэмүүжин сайд бол мундаг. Бүхэл бүтэн эмнэлгийн журмаар баригдсан газрыг өөрийн яаманд аваад албан газар болгочихож чадаж байгаа биз дээ. Эрүүл мэндийн яам эмнэлгээ хамгаалж чадахгүйдээ тулсан бол тэр газар дээр ядаж түлэнхийн төвөө байгуулна гээд дайрах байсан юм.

МАНАЙ САЛБАРТ МАШ САЙН ХУУЛЬЧИД, ЧАДВАРЛАГ МЕНЕЖЕРҮҮД ХАМГИЙН ИХ ХЭРЭГТЭЙ

-Монголд гэмтлийн эмнэлгийн даргын томилгоонд Эрүүл мэндийн сайд оролцсон маргаан үүссэн дээ. Харин Солонгост энэ томилгоог хэрхэн хийдэг вэ?
-Энд тухайн эмнэлгийн эмч нар нууц санал хураалтаар ерөнхийлөгчөө тодруулдаг. Яамнаас ямар ч нөлөө үзүүлэхгүй. Миний бодлоор манай эрүүл мэндийн салбарт нэгдүгээрт маш сайн хуульчид, хоёрдугаарт чадварлаг менежерүүд хэрэгтэй. Энэ бүхэн манайд байхгүй байгаа нь даанч харамсмаар.

-Германд олон жил ажилласан нэгэн эмч надад Монголд ирж ажиллая гэхээр энд цалингаараа сэтгэл хангалуун амьдрах ямар ч боломжгүй гэж байсан. Энэ талаарх таны бодол?
-Би өнөөдөр 16 жил тасралтгүй ажиллаад сурч байна. Тэгээд сурч сурч ажил дээр гармагцаа 600 мянган төгрөгийн цалинтай ажиллана гэхээр даанч харамсмаар байгаа биз. Тэгэхдээ яах вэ би ажиллана аа. Миний дурлаж хийсэн ажил болохоор бага цалинтай ч би Монголдоо л ажиллана.

ЭМЧ НАР ГҮЙЦЭТГЭЛЭЭРЭЭ ЦАЛИНЖДАГ БӨГӨӨД ДУНДЖААР 13-15 САЯ ВОНЫ ЦАЛИНТАЙ

-Монголд эмч нарын дунд авлига их байна гэж ярьдаг. Адаглаад хүүхдээ төрүүлэхийн тулд эмчийн гарыг цайлгах хэрэгтэй гэх бодол эмэгтэй хүн бүрийн толгойд байдаг. Тэгвэл Солонгосын эмч нарын дунд авлига хэр байдаг вэ. Өвчтнүүдээсээ элдэв бэлэг сэлт авах тохиолдол гардаг уу?
-Солонгост ийм асуудал ердөө байхгүй. Яагаад гэвэл эрүүл мэндийн даатгалтай эх 2.5 сая вон, даатгалгүй бол таван сая вон төлөөд хүүхдээ төрүүлдэг. Харин тухайн өвчтний төлбөрийн 10-20 хувь нь эмчийн цалин дээр нэмж тооцогддог. Тэгэхээр эмч өвчтнөөс илүү мөнгө авах шаардлагагүй байгаа биз дээ. Монголд тийм биш. Эмч нарын цалин тогтмол 400-600 мянган төгрөг. Арван хүнд ч хагалгаа хийсэн, хорин хүнд хагалгаа хийсэн энэ л цалингаа авна. Энд эмчлүүлж буй Монгол өвчтнүүдэд хагалгааны төлбөрөөс хасуулсан тохиолдол гарлаа гэж ярьдаг. Яг үнэндээ хагалгаа хийсэн профессор өвчтнийхөө төлбөрийг өндөр гарвал “Миний авах хувиас хасчих” гэдэг. Юу гэсэн үг вэ гэхээр тэр эмч өвчтөндөө хагалгаа хийснийхээ төлөө түүнээс ганц ч вон аваагүй л гэсэн үг.

-Тэгэхээр хийснээрээ буюу гүйцэтгэлээрээ цалинждаг гэсэн үг үү?
-Манай профессор гэхэд л өдрийн зуун хүн үздэг. Харин өдрийн гучин хүн үзвэл тэр эмчийн цалин огцом доошилно. Тавин хүн үзээд аравт нь хагалгаа хийхээр болвол овоо нэмэгдээд ирнэ. Цэвэр гүйцэтгэлээрээ цалинжина. Манайхан шиг улсын цалин гэж тогтмол тоо тавьж өгчихөөд чи өдрийн зуун хүн үзсэн ч бай үзээгүй ч бай энийг ав гэдэггүй.

-Солонгос эмч нар сард дунджаар хэдэн воны цалин авдаг вэ?
-Доктороо хамгаалж, профессор цолтой эмч 13-15 сая вон, резидентүүд 3-4 сая, сувилагч нар 5 сая орчим воны цалинтай.

СОЛОНГОС ЭМЧ НАР ЖИЛДЭЭ АЖЛЫН ТАВАН ХОНОГ Л АМАРДАГ. ГЭТЭЛ МОНГОЛД?

-Цалингаас гадна эмч нарт үзүүлэх нийгмийн халамж нь хэр байдаг вэ?
-Цалингаас гадна нийгмийн халамж нь их өрөвдмөөр шүү дээ. Солонгос эмч нар жилдээ долоо хоног л амардаг. Өөрөөр хэлбэл ажлын таван хоног гэсэн үг. Харин зургаан жил ажиллавал 3-6 сартай тэнцэх хэмжээний цалинтай амралт авах эрхтэй болдог. Манайхан жил болгон сараар амардаг бол энд зургаан жил хөдөлмөрлөснийхөө дараа зургаан сар амрах эрхтэй болдог.

-Нэг талаараа гүйцэтгэлээрээ цалинжих нь эмч нарын ажилдаа сэтгэл гарган ажиллах, мөн мэргэжилдээ өсөж дэвжих боломжийг бүрдүүлэхээс гадна мэргэжлийн өрсөлдөөнийг бий болгох байх. Нөгөө талаараа хангалттай цалин авч чадаж байна... Энэ нь маш шударга систем юм шиг санагдлаа. 
-Англид бас эмчийн цалин ажлын гүйцэтгэлээр тооцогддог юм билээ. Эмч нар нь эрүүл мэндийн даатгалаасаа 100 хувь цалинждаг. Харин тус сангаас тухайн өрхийн эмч хэчнээн өвчтөн үзсэн, хэд нь тамхинаас гарсан, хэдийнх нь даралт тогтвортой буурсан гэх үзүүлэлтүүдийг нарийн гаргаж байгаад цалинг нь тогтооно. Харин тэрхүү үзүүлэлтүүд муу байвал цалин хасагдана. Өрхийн эмнэлгээсээ эхлээд гүйцэтгэл хяналтын тогтолцоо сайн байгаад ирэхээр тухайн улсын иргэд нь хүртэл эрүүл байж чадаж байна.

Өрхийн эмнэлэг эрүүл мэндийн анхан шатны байгууллага. Та өөх тосоо багасга, даралтын эмээ өдөр болгон уу, тэгвэл даралт нь тогтвортой байна гэдгийг өрхийн эмнэлэг л тайлбарлах ёстой. Гэтэл манайд хаа байсан нэгдсэн I, III эмнэлгийн эмч нар ачааллынхаа хажуугаар тэрийг тайлбарлаад сууж байдаг. Ингээд харахаар тогтолцоо нь буруу байгаа биз. Ямар ч зохицуулалт байхгүй.

ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ДААТГАЛЫН СИСТЕМИЙГ ӨӨРЧЛӨӨД ЭМИЙГ ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ДААТГАЛД ХАМРУУЛДАГ БОЛОХ ХЭРЭГТЭЙ

-Солонгосын эрүүл мэндийн даатгалын асуудлын талаар сонирхмоор санагдлаа. Монголтой харьцуулахад даатгалын систем нь ямар байдаг вэ?
-Би Канад хүний яриаг сонсч байсан юм. Тэрбээр “Өнөөдөр би төлсөн эрүүл мэндийн даатгалаа хэрэглэхгүй байж болно. Гэвч миний төлсөн эрүүл мэндийн даатгал хэрэгтэй хүндээ очиж байгаа гэдэгт би итгэлтэй байна. Харин надад хэзээ нэгэн шаардлага гарахад бусдын төлсөн даатгал миний аминд орно гэж боддог учир би эргэлзэлгүй даатгалаа төлдөг” гэж байсан. Яг энэ сэтгэхүйг хүмүүст суулгах хэрэгтэй гэж боддог юм. Гэвч энэ ухамсрыг суулгачихлаа гэж бодъё.

Тэгсэн бусдын төлсөн тэрхүү эрүүл мэндийн даатгалын мөнгөөр би хангалттай үйлчилгээг авч чадахгүй байвал яах вэ? Дургүй хүрнэ биз дээ. Төлөөд л байсан, төлөөд л байсан. Яг үйлчилгээгээ авах гэтэл чаддаггүй. Хүмүүсийн эрүүл мэндийн даатгалтай холбоотой санал гомдол тэр л байгаа юм. Олон жил төлөөд л байдаг. Ганц удаа үйлчилгээ авах гэсэн санаснаар болохгүй байвал шаралхаж уурлана биз дээ. Уг нь дээгүүр байдаг хүмүүс энэ талаас нь бодож үзвэл их зүйл хийхээр.

Миний бодлоор Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах хэрэгтэй. Одоо С.Эрдэнэ, С.Одонтуяа, С.Ганбаатар гишүүд энэ хуулийн шинэчилсэн найруулгыг хийж байгаа. Монголд байдаг эмч нар над руу хуулийн төслийг явуулаад би саналаа хэдэн газарт оруулсан. Тэд Солонгосын эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуулийг тэр чигт нь хуулж, орчуулах гэж байгаа юм билээ. Гэхдээ тэр чигээр нь бас хуулж болохгүй. Монголын нөхцөлд хэр зохицох вэ гэж бодох хэрэгтэй.

-Тэгвэл Солонгос иргэд эрүүл мэндийн даатгалдаа хэчнээн вон төлдөг вэ?
-Над шиг оюутан гэхэд л орлогогүй гэдэг утгаараа сард хамгийн багадаа 43 мянган вон төлдөг. Харин хувь хүн эрүүл мэндийн даатгалд хэчнээн мөнгө зарцуулахаа шийднэ. Их төлөх тусмаа өвдсөн үедээ чанартай үйлчилгээ авна. Жишээ нь оюутнууд хагалгаанд орох боллоо гэхэд 50 хувь, эмийн 90-95 хувийг даатгалаас төлнө. Тэгэхээр Монголд хийх ёстой хамгийн чухал зүйл юу байна гэхээр Эмийн тухай хуулийг өөрчлөх явдал. Нэгдүгээрт эрүүл мэндийн даатгалын системийг өөрчлөөд эмийг эрүүл мэндийн даатгалд хамруулдаг болох хэрэгтэй. Ингэж чадвал хуурамч эмийн наймаа зогсох боломжтой болно.

-Манайд даатгуулагч иргэдэд хөнгөлөлттэй эмээр олгох эмийн жагсаалт гэж байдаг. Тэдгээр эмэнд даатгалаас маш бага хувиар хөнгөлөлт үзүүлдэг санагдаж байна? 
-Даатгалд хамрагдах эмийн жагсаалтыг харахаар бүр гайхаад байдаг юм. Тэр эмийн жагсаалтыг хэн гаргадаг юм бүү мэд. Өвчтөний эдгэрэх үндсэн гурван нөхцөл бол эмч, эмнэлэг, эм. Эмч, эмнэлэг нь хэчнээн сайн байгаад эм нь муу байвал эмчийн нэр хүнд унана. Эм бичээд өгдөг нөгөөх нь үйлчилдэггүй. Тэгээд л эмчилж чадсангүй гээд дараагийн эмч дээр очно. Эндээс л эмнэлэг тойрсон асуудал үүсэж байгаа юм.

ЭНД ӨВЧТӨН НЬ 3-6 САР ТУТАМД ЭМЧ ДЭЭРЭЭ ЗААВАЛ ОЧИХОО МЭДДЭГ

-Монголд олон хүчин зүйлээс болж өвчтөндөө хандах эмч болоод эмнэлгийн хяналт сул юм шиг санагддаг?
-Үнэн шүү. Манайд өвчтөний хяналт маш сул. Эмнэлгийн талаасаа ч өвчтөнийхөө зүгээс ч маш сул байдаг. Өвчтөнд эмнэлгээр хянуулна гэсэн ойлголт огт байдаггүй. Гэтэл энд өвчтөн нь 3-6 сар тутамд эмч дээрээ заавал очно гэдгээ мэддэг. Хүмүүст багаас нь эмчлүүлснийхээ дараа заавал эмч дээрээ очиж хянуулна гэсэн сэтгэхүйг суулгаж өгсөн байдаг. Манай Монголд эсэргээрээ. Эмчлүүлсэн болоод орхичихдог.

Гэтэл нөгөө өвчин нь даамжирна. Арван хоногт эдгэдэг зүрхний өвчин гэж байдаггүй. Дор хаяж хоёроос таван жил явж байж эдгэнэ шүү дээ. Манай улсын эмнэлэг бол эмчлүүлж гарсан өвчтөнөө дараа нь өрхийн эмнэлэгтээ очоорой гэдэг. Гэтэл тэнд энэ зэргийн өвчтөнийг хянах боловсон хүчин байна уу гэдэг нь асуудал.

-Энэ нь нэг талаараа хүн өвчнөө бүрэн эмчлүүлэхгүй хүндрүүлэх эрсдэлтэй нөхцөлд хүргэдэг байх?
-Эмч болоод эмнэлгийн хяналт сайн байх нь тухайн өвчтөний өвчнийг бүрэн эмчлэхгүй юм аа гэхэд хүндрэхээс сэргийлдэг давуу талтай. Дутуу эмчилснээр хоёр жилийн дараа бүр эрсдэлд орно шүү дээ.

МОНГОЛД БОЛ ӨВЧТӨНДӨӨ Ч, ЭМЧДЭЭ Ч ХАРИЛЦААНЫ АСУУДАЛ БАЙНА

-Монголтой харьцуулахад эмч нарын өвчтөнүүдтэйгээ харилцаж буй харилцаа ямар байдаг вэ? 
-Би Монголд зундаа очиж хоёр гурван сар ажиллаж байгаад ирдэг. Тэнд ажиллаж байхад өвчтөнүүд орж ирээд загначихдаг байхгүй юу. Би энд 4-5 жил болчихсон хүн чинь аль болох эв зүй, учир шалтгааныг нь олох гэж аядуухан, намдуухан харилцана. Гэвч “Чи юугаа мэддэг юм” гээд учир зүггүй дайраад эхлэхээр надад ч гэсэн өөрийгөө үнэлэх үзэл байна биз дээ. Ингээд л харшилдаад эхэлдэг байхгүй юу. Тэгээд эцсийн дүндээ эмчийн ёс зүй, харилцааны асуудал болоод дуусдаг. Хөгшин настай намдуу хүмүүстэй харилцахад үнэхээр сайхан, амар байдаг. Монголд бол хэн хэндээ л харилцааны асуудал үүсээд байх шиг.

-Эмч нар хүнд суртал, харилцааны соёлгүй байдлаа өөрсдийн хэт ачаалалтай холбон тайлбарладаг. Тэгвэл харилцааны соёлын сонгодог жишээ болсон Солонгос эмч нарын ажлын ачаалал хэр байдаг вэ?
-Ажлын ачаалал дэндүү их байдаг. Би дараа жил Монгол явна. Энд ажиллаад таван жил болж байна. Энэ хугацаа бол надад үнэхээр хангалттай. Үнэндээ залхаж байна. Өглөө долоон цагт хуралдана. Өдөржингөө хагалгаанд орно. Өдрийн ажлаа үдээс өмнө, үдээс хойш гэж зохицуулдаг. Өөрөөр хэлбэл өнөөдөр үдээс өмнө хагалгаанд орсон бол маргааш үдээс хойш мэс засал хийх жишээтэй. Хагалгаанд ороогүй өдрөө сэхээнд өвчтөнүүдээ хянана, судалгааны ажлаа бичнэ.

-Тэгвэл Солонгос өвчтөнүүд эмч нартайгаа хэрхэн харилцдаг бол?
-Ер нь эмч нарт чиглэсэн, халдсан муухай харилцаа хэзээ ч гаргадаггүй. Өвчтөнүүд нь эмч нараа маш их хүндэлж харилцдаг.

ЭМЧ, ӨВЧТӨНӨӨ ХАМГААЛСАН ХУУЛЬ ХЭРЭГТЭЙ БАЙНА

-Ер нь Солонгос улсад мэргэжлийн алдаа гаргасан эмч нарыг хэрхэн шүүдэг юм бэ, энэ талын эрх зүйн орчин ямар байдаг бол?
-Жишээ нь би энэ улсад маш ноцтой байдалд ажиллаж амьдарч байна. Өнөөдөр хагалгаанд орж байхдаа ямар нэг алдаа гаргавал “Солонгос улсын эмчийн хариуцлагын алдаа” гэдэг хуулийн дагуу намайг шүүнэ. Бүр хуулийн заалт дээрээ “Солонгос улсад мэргэжил эзэмшиж буй мэргэжил дээшлүүлж буй гадаадын ямар нэгэн эмчийн мэдлэг дутагдсанаас үүссэн алдаандаа тус улсын хуулийн дагуу хариуцлага хүлээнэ” гэсэн байдаг. Энэ өгүүлбэрийг анх уншаад маш их санаа зовдог байсан. Түүнээс хойш таван жил ажиллачихлаа. Монгол улсад ийм хууль байдаггүй, тушаал л байдаг.

Харин энэ улсын хувьд эмчийн хариуцлагын хууль байна. Хуулиараа ял шийтгэлээ онооно. Тэгэхээр бүр ноцтой гэсэн үг. Тэрийг Монгол эмч нар мэдэх ёстой. Учир нь Монголоос Йонсей их сургууль дээр эмч нар ирдэг. Тэр үед эмчийнх нь сэтгэл хөдлөөд Солонгост ажилла гэчихдэг. Өнөөх эмч нь алдаа гаргачихвал энэ улсынхаа эмч нартай адил хариуцлага тооцох болдог.

.

-Монголд эмнэлгийн хууль эрх зүйн орчин гадаадын улс орнуудтай харьцуулбал ямар байдаг бол. Шүүмжлэлтэй хандмаар санагдсан зүйл байна уу?
-Солонгост эмнэлгийн хуулийн орчинг судлаад Монголынхтой харьцуулж үзсэн юм. Тэгсэн манай улс эмнэлэг, эрүүл мэнд, эм, эмнэлгийн хэрэгсэл тоног төхөөрөмж зэрэг уртаашаа таван хуультай болж таарав. Тэгэхээр учир дутагдалтай байгаа биз дээ. Энд нэгдүгээрт өвчтөнөө хамгаалах хуультай байна. Эмчийн мэдлэггүйгээс гаргасан алдаанаас өвчтөнийг хамгаалахын тулд хуультай болох хэрэгтэй. Хоёрдугаарт, эмчээ хамгаалсан хуультай болох хэрэгтэй. Өвчтөнөө л хамгаалаад байвал эмчийн эрх ашиг хойш нь тавигдана шүү дээ. Тэгэхээр эмчийг өмгөөлсөн хууль бас шаардлагатай болж байгаа юм. Гэтэл манайд хууль гэхээр юм байхгүй сайдын хэдэн тушаал, захирамж л байдаг. Харин хариуцлага тооцохдоо Эрүүгийн хуулиар шийтгэнэ гэчихсэн байдаг. Миний хувьд энэ асуудал эрүүгийн хэргээс ялгавартай баймаар.

-Хариуцлага алдсан эмч нарын эмчлэх эрхийг нь хасах хүртэл арга хэмжээ авдаг гэж та түрүүн ярьж байсан. Хэр хугацаанд эрхийг хасдаг юм бол?
-3-5 жилээр эмчлэх эрхийг нь хасдаг.

УДВАЛ САЙДЫГ ЗӨНДӨӨ МУУЛСАН. САЙДДАА Л БУТ НИРГҮҮЛЭХ БАЙХ

-Би нэг удаа түргэн дуудахад эмч архи үнэртүүлчихсэн ирсэн. Хүний амь насыг хариуцаж яваа эмч хүнд байж боломгүй санагдсан. Энэ мэт үзэгдэл байгаа болохоор эмчийн хариуцлагын талаар хууль эрх зүйн орчны нарийн зохицуулалт хэрэгтэй юм шиг... 
-Монголчууд хэнэггүй. Хэнэггүйгээ хаа сайгүй гаргаж явдгийн жишээ. Миний бодлоор Монгол угаасаа сонин болчихсон юм биш үү. Зун Монголд очихоор хүмүүс баримтлах ёс зарчим, хэм хэмжээ гэх зүйлийг таг мартчихсан юм шиг санагддаг. Биеэ авч явах соёл, хэм хэмжээ гэж юу ч байхгүй. Үг хэлэхээр “Би эрх чөлөөт Монголын иргэн. Би ардчилсан нийгэмд амьдарч байгаа” гэх юм. Чи юу гэж бодож байна?

-Санал нэг байна...
-Хүмүүстэй харилцахдаа “Би хамгийн чухал, зөвхөн би би...” л гэдэг. Тэгээд нөгөө хүний “би”-тэй мөргөлдөхөөр хэрүүл болдог байхгүй юу.

-Та Монголын эрүүл мэндийн бодлогод шүүмжлэлтэй хандаж, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлдэг эмч хүний хувьд ирэх жил Монголд ирэхэд салбарын зүгээс элдэв эсэргүүцэл дарамттай тулгарах вий гэж эмээж байна уу?
-Удвал сайдыгаа зөндөө муулсан. Сайддаа л бут ниргүүлэх байх. Бусдаар ч дүүрчээ дүүрч. Яг үнэнийг хэлэхэд би энд тийм ч аз жаргалтай сайхан амьдардаггүй юм аа. Тийм болохоор Монголд очоод амьдрал минь дээрдэх болов уу гэж боддог.

-Нэг асуулт байна. Солонгост нэг үе хүмүүс их “харладаг” байсан. Сүүлийн үед манай иргэдийн хувьд эмчилгээний шугамаар ирээд энд “харлах” тохиолдол гарч байна уу?
-Гаралгүй яах вэ. Маш хүнд өвчтэй гэж ирчихээд харлах тохиолдол зөндөө шүү дээ. Тэр хүмүүсээс болж ямар асуудал тулгарч байна гэхээр хүнд өвчтэй хүмүүс энд ирж эмчлүүлэхэд гай болж байгаа байхгүй юу. Ээжийгээ эмчилгээнд явуулна гээд хамаг бичиг баримтаа биднээр бэлдүүлээд өвчтэй ээжийгээ орхиж түрүүлж ирчихээд алга болчихсон тохиолдол хүртэл байна.

-Ярилцсанд баярлалаа.