2010-11-11 14:00
Энэ сарын 14-нд эхлэх мэргэжлийн сүмогийн Кюүшюү башёгийн гол сэдэв ёкозүна Хакүхо домогт аварга Фүтабаямагийн 69
дараалан ялсан амжилтыг эвдэж
чадах уу гэдэг асуудал болоод байна.
2010 оны нэгдүгээр сарын тэмцээний
14 дэх өдрөөс эхлэн тэрбээр өвдөг
шороодолгүй, 62 дараалан ялаад
байгаа. 10 жилийн өмнө Монголоос далай гатлан одсон бяцхан хөвгүүн одоо 70 жил эвдэгдээгүй
байгаа их амжилтыг тогтоохоор айсуй. Түүнтэй энэ талаар “Санкей спорт” сонины
сэтгүүлч Тамада уулзан ярилцсан байна.
-Бейсболын бооцооны шуугианд дарагдсан Нагоя башё, намрын тэмцээнд
та ганц ч өвдөг шороодсонгүй.
-Сэтгэл санаа тогтворгүй байсан болохоор тэмцээнд оролцохоо больдог юм бил үү гэж бодож байлаа.
Гэвч жилд ганц болдог Нагоя тэмцээнд гарахгүй бол болохгүй, хэрүүл шуугиантай ийм үед түрүүлж
байж л жинхэнэ аварга гэдгээ харуулна гэж олон хүн хэлсэн. Ингээд л сэтгэл санаагаа
төвлөрүүлэн тэмцээнд бэлтгэж эхэлсэн. Янз бүрийн асуудал гарсан энэ үед ёкозүна л сүмогийн
ертөнцийг хамгаалж, авч явах ёстой гээд л бүгд ярьж байсан болохоор уначихвал яана гэсэн
айдас төрж байсныг үгүйсгэхгүй.
-Сэтгэл санаагаа төвлөрүүлж чадсан шалтгаан юунд байна вэ?
-Өнгөрсөн долдугаар сарын тэмцээнд үзэгчид “Хакүхо баярлалаа” гэж хашгираад л бусад
башёгоос нэг л өөр уур амьсгалтай байлаа. Тэдэнд баярласныг хэлэх үү, фэнүүдийнхээ
төлөө барилдана хэмээн шийдсэн. Дараалан ялах, рекорд эвдэх энэ тэр гэж бодолгүй
ямар ч гэсэн 15 хоног барилдаж, үүргээ биелүүлэх хэрэгтэй гэ сэн бодол л толгойд байлаа.
-Тэгвэл намрын тэм цээнд?
-Намрын тэмцээнийг NHK телевиз дамжуулан үзүүлж, түрүү бөхийн Эзэн хааны цом ч
эргэн ирсэн. Цомгүй башёд түрүүлчихээд цомтой болохоороо ялагдана гэдэг миний хувьд
байж болохгүй зүйл. Нагояд түрүүлээд эзэн хааны цом авалгүй сэтгэл гонсгор байсан
болохоор энэ удаад заавал түрүүлнэ гэсэн зорилго тавьсан учир сайн барилдаж чадсан
гэж боддог. Одоо арваннэгдүгээр сарын тэмцээн их чухал тэмцээн болно.
-Өвдөг шороодолгүй 62 дараалан ялаад байгаа талаараа юу гэж бодож байна вэ?
-Урьд өмнөх тэмцээнүүдэд олсон туршлагын ач тус гэж бодож явдаг. Асашёорюү аварга
ч зодог тайлж, ганцаараа үлдсэн. Тийм болохоор аварга хүний үүрэг, хариуцлагыг урьд
өмнөхөөс илүү ухамсарласан маань хэрэг болсон. Намрын тэмцээнд түрүүлээд ярилцлага
өгөхдөө хэлж байсанчлан би гоц гойд хүчтэн биш. Азтай л хүн. Ёкозүна цолтой ганцаараа
үлдсэн үеэс байн байн би азтай хүн гэж боддог болоод байгаа. Намайг дэмжиж, хайрлаж
байгаа хүмүүсийн сэтгэл санаа надад тэр их аз завшааныг олж өгдөг. Мэдээж хэрэг
ирсэн аз хийморийг “чулуу” болгохын тулд өөрөө хөдөлмөрлөхгүй бол болохгүй.
-Одоо таны хувьд сүмо барилдахад сонирхолтой байна уу, эсвэл хүнд хэцүү байна уу?
-Аль аль нь л байна. Ирэх тэмцээн харин ямар байхыг хэлж мэдэхгүй юм.
-Таныг Фүтабаямагийн рекорд амжилтыг эвдэнэ гээд л бүгд хүлээж байгаа.
-Фүтабаяма аваргыг би шүтэн биширч, хүндэлж явдаг. Тэр үед жилд хоёрхон тэмцээн
болдог байсан гэхээр 69 дараалан ялна гэдэг их хэцүү байсан нь тодорхой.
Мэдээж энэ амжилтыг эвдэхийн төлөө зодоглоно. Гэхдээ энэ их аваргын амжилтыг би
эвдэж болох гэж үү гэсэн бодол хааяа төрдөг. Надад сүмод ойлгохгүй, мэдэхгүй зүйл
их байна.
Тэгвэл Фүтабаяма аварга сүмог 100 хувь эзэмшин мэддэг байсан. Тэр хэнээр ч сүмо
гэж ийм юм байдаг гэж заалгаагүй, өөрөө сүмо ийм байх ёстой гэж боловсруулсан хүн.
Ийм аваргыг би дараалсан ялалтын тоогоороо давлаа ч дотроо бол дийлсэн гэж хэзээ ч
бодож чадахгүй.
-Та саяхан “Сүмо” гэдэг ном гаргасан. Элдэв шуугиантай энэ үед яагаад гаргая
гэж бодсон юм бэ?
-Бодож санасан юм байхгүй. Би жижиг зүйлийг бодож санаж явахгүйг хичээдэг явдаг.
Угаасаа сүмо барилдаад стресс хуримтлагдаж байхад элдэв зүйлээр нэмж өөрийгөө
зовоогоод яах вэ дээ.
-Ямар зорилгоор ном бичих болсон юм бэ?
-Хүмүүс сүмог улам сайн ойлгож мэдэрдэг болоосой гэсэн хүсэл маань ном
бич гэж шаардсан. Асашёорюү аварга сайн муу аль аль утгаар нь сүмогийн ертөнцийг
өөрчилсөн хүн. Үзэгчид сүмог спорт гэдэг талаас нь үзэж сонирхдог болчихсон тул
үнэндээ энэ чинь зүгээр нэг спорт биш юмаа гэдгийг хүмүүст ойлгуулах гэсэн юм.
-Таны номоос 15 настайдаа Японд ирээд, Осака хотын Тээврийн компанийн
сүмогийн секцэд бэлтгэл хийн, ямар нэг ояката ирж авахыг хүлээж байсан гэдэг
яриа сонирхол их татсан.
-Тэр секц миний сүмогийн амьдралын эх юм. Жилдээ ямар ч байсан хэдэн удаа очиж,
хуучнаа дурсан санахад сүмо барилдахаар ирж байсан бяцхан хөвгүүний сэтгэлд буцан
орж, зүрх сэтгэл маань хөдөлдөг. Сүмогийн бэлтгэлийн хүнд хэцүүг тэнд анх амсаж байлаа.
Өглөө гурван цагт босож гүйгээд, маваши бүслээд барилдана. Гэвч ояката нарт тоогдолгүй
Монгол болоод аав руугаа утасдан “Олимпийн тамирчин болно” гэж хэлж байлаа.
-Чөлөөт бөхийн төрлөөр үү?
-Чөлөөт бөх, жүдо аль нь ч байсан хамаагүй байлаа. Хэрэв тэр үед нутаг буцсан бол өдийд
Монголын шигшээ багт ороод Японы багтай өрсөлдөж байж ч магадгүй юм. Харин Кёкүшюүзан
ах Оошима багшаар дамжуулан Миягино оякататай холбоо тогтоосноор сүмо болох хүсэл маань
биелсэн.
-Мэргэжлийн сүмогийн бэлтгэл улам хэцүү байгаа биз дээ.
-Ояката зөөлхөн байсан ч ах бөхчүүд хатуу гэж жигтэйхэн. Одоо бодоход хатуу ширүүн
ах нар байсан болохоор л аварга болж чадсан санагддаг.
-Сүмогийн дэвжээнд саваа модоор зодуулж байв уу?
-Үргэлж ороолгуулдаг байлаа. Өдөрт гурван удаа уйлна. Бэлтгэл дээр хоёр, унтахынхаа
өмнө нэг удаа уйлах бараг хуваарь гарчихсан байсан гэхэд болно. Эхлээд мөргөлддөг
бэлтгэл дээр уйлна. Их хэцүү шүү, нүднээс оч бадраад л. Бэлтгэл дуусаад “халууд”
“Чиний төлөө л ингэж байгаа юм” гээд л хэлэхээр сэтгэл хөдлөөд дахиад уйлна.
Орой нь унтах гээд хэвтэхдээ маргааш ахиад бэлтгэлтэй гэж бодохоор нулимс аяндаа гараад ирнэ.
-Ингэж зовохоор болиод гэртээ харья гэж бодож байсан уу?
-Зугтъя гэж боддог байлаа. Гэвч хэт алдартай аавтай болохоор яаж ч чадалгүй тэсэж байсан.
-Аав тань монгол үндэсний бөхийн их аварга, олимпийн медальтан гэж дуулсан.
-Монголоос анх сүмод ирсэн хүүхдүүд зугтаад, Элчин сайдын яаманд очиж байсан.
Тэднийг Монголд очиход нь хүмүүс янз бүрээр муулж байлаа. Би ч гэсэн ингээд зугтаад
очвол аавынхаа нэр нүүрийг гутаана шүү дээ гэж бодоод гүрийж, тэвчсээр байсан.
Тэр үед Харүмафүжи нар ч сүмод ороод байсан үе. Дэвжээ нь ойрхон болохоор хааяа
уулзаж ярилцахаар бүгд л хэцүү байна гэдэг байлаа. Адилхан цөмөөрөө зовж байгаа
болохоор, уйлж унжилгүй, урагшаа тэмүүлье гэсэн бодолтой болсон.
-Хамгийн анхны башёдоо 50 хувийн амжилт үзүүлж чадаагүй.
-Тиймээ, сүмогийн түүхэн дэх 69 ёкозүна дотор тийм явдал байгаагүй юм гэнэ лээ.
Бэлтгэлээ сайн хийж, биеэ хөгжүүлж байж хүчтэй болсон гэсэн хэрэг л дээ.
-Үзэж хараагүй улс оронд ирээд гайхаж цочирдсон зүйл олон биз дээ?
-Түүхий загас идэж чадахгүй их зовсон. Одоо бол их дуртай, ёстой залгиж өгнө шүү дээ.
-Одоогийн залуус дотор аварга арслан болчихоор ирээд үйтэй бөх хэн байна?
-Хүмүүс гадаад бөх дэмий энэ тэр гэж ярьдаг ч бөхчүүд нэгнийгээ гадаад дотоод
гэж ялгадаггүй гэж боддог. Бүгд л адилхан дэвжээнд амьдран, ижил зорилготой
хичээж зүтгэж байгаа. Заримдаа өрсөлдөгч, заримдаа ах дүү гээд л нэг гэр бүлийн
гишүүд мэт л байдаг. Миний бодлоор Кисэносато, Точиоозан, Котошёогики нар цол
нэмээд гараад ирвэл сонирхолтой болно. Гэхдээ тэдний сүмод хандах хандлага нэг л
биш байгаа юм. Тийм болохоор би тэдэнд үлгэр жишээ болж, дагуулах ёстой гэж боддог.
-Таны рекорд амжилтаас гадна, NHK телевиз сүмодоо буцан ирсэн ч сүүлийн
үед үзэгчид ихэд цөөрөөд байгаа нь ажиглагддаг. Цаашдаа яах бол гэж айдаг уу?
-Үзэгчид буурч байгаа нь тохиолдлын хэрэг гэж боддог. Сүмо гэдэг Японы үндэсний спорт,
соёл, уламжлал гэдэг утгаараа ч хүмүүс үргэлж үзсээр байх болно. Айж сандрах юм байхгүй.
130 сая хүн амтай улс шүү дээ. Өдий хүртэл өчнөөн олон янзын бэрхшээл туулж ирсэн
спорт болохоор цаашдаа ч улам хөгжин дэлгэрэх болно. Энэ орны цорын ганц уламжлалт
соёл болсон мэргэжлийн спорт бол сүмо. Сүмо дуусвал Япон орон мөхнө гэж бодож явдаг.
Миний амьдралын зам ч гэсэн дуусна гэсэн үг.
-Хүүгээ сүмо бөх болгохсон гэж боддог уу?
-Монгол бөхөд ч, япон сүмод ч аав хүү аварга гэж байдаггүй. Хэрэв хүү маань сүмо барилдах
дуртай байгаад, ёкозүна болж чадах юм бол монгол бөхийн аварга өвөөтэй, гурван үеийн
аваргууд төрөн гарна. Тэгвэл ёстой хэн ч эвдэж чадахгүй амжилт болно доо гэсэн мөрөөдөл бол бий.
-Та өөрөө зааж өгч сургах уу?
-Мэдээж хэрэг өөрөө бэлтгэлг үй яахав. Одоохондоо мө- рөө дөхөөс хэтрэхгүй байгаа ч нас
ахиад ирэхээр хүүгээ бөх болгохсон гэдэг бодол хүчтэй болж ирэх нь гарцаагүй. Гэхдээ хаа ч
байсан юм.
М.Сугараа
No comments:
Post a Comment