Монголын нийгэмд байгаа бэрхшээл бүхнээс бизнесийн боломжийг харж мөнгө хийж болно

Мөнгө гэдэг зүйлийг бид янз бүрийн л хандлагаар хүлээж авдаг. Зарим нэгний хувьд тэр амьдралд хэр зэрэг ухаан зарж, зоригтой зорилготой хөдөлмөрлөсний нь гэрч болдог бол зарим нь түүнийг аз жаргалын шидэт дохиур мэт бурханчлин тахихдаа өөрийн үнэ цэнээр арилжаалчих нь ч бий. Мөнгөөр халдаж боломгүй дархлаажилт олсон мэт чамирхдаг хэсэг байхад түүнийг хичнээн хүсээд ч олж чадахгүйдээ бухимдан шаналалд автах хэсэг ч бий. Юутай ч мөнгө гэдэг бол бидний хамгийн их ярьдаг, сонирхдог хэрнээ хамгийн маргаантай, эмзэг сэдвийн нэг.

Тэгвэл бидний хамгийн хүсэмжит сэдвээр Лондонд амьдралын дасгалжуулагч мэргэжлээр ажиллаж амьдарч буй Б.Мөнгөнтуяатай ярилцсанаа хүргэе. Уншигч, сонсогчид түүнийг Моника гэдэг нэрээр нь илүү мэддэг болов уу. Тэрээр өмнө нь “Бэрхшээл Ба Боломж” номоороо монголчуудтайгаа уулзаж байсан бол одоо “Мөнгө ба Миний Үнэ Цэнэ” гэсэн шинэ бүтээлээр уулзаж байна. Мэргэжлийн хүний үг таны мөнгөний тухай ойлголтыг цэгцлэж, шинэ гарц, шинэ ирээдүйг нээж өгнө гэдэгт итгэлтэй байна.

-Олон жилийн ажил хөдөлмөрийн тань үр дүн болсон шинэ бүтээлээр уншигчидтай уулзаж байгаад баяр хүргэе.
-Их баярлалаа. “Бэрхшээл ба Боломж” номыг бичсэний дараа олон уншигч, үйлчлүүлэгчдээс маань мөнгөтэй холбоотой төрөл бүрийн асуултууд, цаашилбал хэрхэн бизнес хөрөнгө оруулалт хийж, санхүүгийн эрх чөлөөнд яаж хүрэх талаар зааж өгөөч гэсэн хүсэлт их ирэх болсон юм. Ялангуяа Монгол хүний үнэ цэнэ, мөнгөтэй холбоотой олон талын бэрхшээлүүд байгаа нь илт мэдрэгддэг. Чадварлаг мэдлэгтэй залуучууд маш олноороо төрөн гарч байгаа ч тэд ур чадвараа зах зээлд мөнгөөр үнэлүүлж чадахгүй, ажлын хажуугаар бизнесийн санаагаа шинээр бүтээж зүрхлэхгүй, түүнээсээ болж асар их стресстэй амьдарч байна л даа. Үүнийг нь л хөнгөвчилж, арга барилыг нь үе шатчилж заагаад өгөх сэдлээр энэ номыг барьж авсан юм.

-Юуны түрүүнд номны нэр, агуулгыг илтгэж буй мөнгө, үнэ цэнэ гэдэг хоёр зүйл хэрхэн холбогдон гарч ирсэн талаар яриач?
-Хүн өөрийгөө хэр үнэлж хүндэлж байна, тэр маань тухайн хүний олж байгаа орлого, амьдралын түвшинг мөн тодорхойлдог. Ихэнх хүмүүсийн асуудал үнэндээ мөнгөн дээр л гол анхаарлаа төвлөрүүлээд санаа зовоод байхаас өөртөө анхаарал хандуулж, хөрөнгө оруулж чаддаггүйгээс өөртөө итгэлгүй сул дорой байдлыг илүү төлөвшүүлж байна. Цаашлаад мөнгөгүй байгаагаа орчин нөхцөл, нийгмийнхээ шударга бус байдалд тохож, гомдоллодог. Өөрөөр хэлбэл, хүмүүсийн дотоод далд ухамсарт мөнгөтэй холбогдсон асар их зөрчилдөөн, сэтгэл зүйн эрэлт хэрэгцээний дутмаг ертөнц ноёрхож байдаг. Мөнгө гэдгийг ойлгодог ойлголт нь бас тэр хүнд сөргөөр нөлөөлдөг. Харахад сэтгэл зүйн тэр дутмаг эрэлт хэрэгцээгээ мөнгөөр нөхөх гэж эрэлхийлэхдээ өөрийнхөө ч үнэ цэнийг устгаж, мөнгөгүй болохоос айж явдаг талууд ч бий.

Энэ бол маш том асуудал. Хувь хүн өөрийгөө үнэлж сурах, мөнгөнөөс ч илүүгээр өөрийгөө үнэлж сэтгэл зүйн тэр дутмаг эрэлт хэрэгцээгээ ойлгож авах тал дээр, түүгээрээ дамжуулж өөрийнхөө мэдлэг, ур чадвар, туршлагыг хөгжүүлэх тал руу нь илүү анхаарал тавьж оруулж өгвөл тэр хүн мөнгийг чухалчилж биш, өөрийнхөө үнэ цэнийг чухалчилж сурах юм. Ном бол үнэндээ тухайн хүний чадварыг, амьдралын туршлагыг нь бизнесийн талбар луу хөтөлж, зах зээлд үнэ цэнэтэй тэр ур чадварыг өөртөө бий болгож түүгээрээ дамжуулан амьдралынхаа мөнгөний хэрэгцээг санаа зоволтгүйгээр хангаад зогсохгүй, санхүүгийн эрх чөлөөнд хүрэх стратеги алхамаа тодорхойлж олж авахад зориулсан юм.

-Өөрийнхөө үнэ цэнийг мэдэрч, өөртөө ийм үнэ цэнийг бий болгосны дараа сая мөнгөний тухай элдэв зовиургүй ярьж болох юм гэж ойлголоо?
-Тийм. Санаа нь тэр л байгаа юм. Хүмүүс мөнгийг чухалчилж байна гэж ярьж гомдоллодог шүү дээ. Үнэндээ өөрийгөө үнэлж чадахгүй, өөрийг нь мөнгөнөөс дорд үзэх вий гэсэн айдсандаа хүмүүс мөнгийг үзэн ядаж эхэлдэг. Харин өөрийгөө үнэлж, өөрийнхөө ур чадварыг хөгжүүлж чадсан хүн мөнгө дайсан биш гэдгийг ойлгож, мөнгийг ч өөртөө татаж чаддаг. Өнөөдөр Монголын нийгэмд өөрийгөө үнэлж чаддаг, үнэ цэнэтэй хүнийг бүтээх асуудал маш чухал байна. Өөрийгөө үнэлж чаддаг, ур чадвараа зөв тал руу нь хөгжүүлж, түүндээ хөрөнгө оруулж байж л бид жинхэнэ чадварлаг монголчуудыг олноор нь бий болгож чадна. Ингэж чадвал бид Монголын нийгэмд тулгараад байгаа олон янзын хүнд асуудлуудыг ч шийдэх гарцаа олох боломжтой.

-Та ярилцлагын эхэнд чадварлаг мэдлэгтэй залуучууд олноор төрөн гарч байгаа ч ур чадвараа зах зээлд мөнгөөр үнэлүүлж, ажлын хажуугаар бизнесийн санаагаа шинээр бүтээж чадахгүй байна гэлээ. Таныхаар залуус маань юун дээр алдаж, төөрөгдөж байна вэ?
-Ур чадвар гэдэг их гайхалтай чухал асуудал л даа. Бид сургуульд байхдаа, гэр бүлээсээ амьдралын янз бүрийн ур чадваруудад суралцдаг. Дараа нь мөн тэр хэмжээний ямар нэг мэргэжлийн мэдлэг боловсролыг олж авсан. Харамсалтай нь сургуульд өөрийгөө үнэлэх үнэлэмж, зах зээлийн үнэ цэнэ, мөнгөө зохицуулах, санхүүгийнхээ хэтийн төлөвлөгөөг гаргах гэх мэт маш чухал ур чадваруудыг огт заадаггүй. Ерөнхий мэдлэг төдийхөн ойлгоод амьдралд хаягддаг. Их дээд сургуулиудад ямар нэгэн мэргэжил эзэмшихийг л заадаг учраас залуус амьдрал дээр ур чадвар дутагдаж, зөвхөн ажлын байрны ажилтан төдий л болж бэлтгэгддэг. Нийгэм тэр чигээрээ сургуулиа төгсөөд зөвхөн ажил олж хийхэд л залуучуудыг бэлтгэж байна. Хэн ч бизнесийн талаар амьдралд ойрхон арга, ур чадваруудыг зааж өгдөггүй. Тэр бүү хэл бизнесийн удирдлагаар төгссөн залуучууд ч сургуулиа төгсөөд бизнес эрхлээд явах нь ховорхон байдаг шүү дээ. Үсрээд л ямар нэгэн хувийн компани, бизнесийн байгууллагад маркетингийн менежерээр ажиллах жишээний түвшинд л бэлтгэгддэг нь худлаа биш.

Түүгээр ч зогсохгүй мэргэжлээрээ төгссөн залуучууд өөрийгөө чадвартай гэдгээ хичнээн мэдээд байгаа юм шиг атлаа түүнийгээ ажлын байран дээр бүрэн ашиглаж гаргаж чаддаггүй. Учир нь мөн л бусад төрлийн талбаруудын ур чадвар дутагдаад байгаагийнх. Тухайлбал, харилцааны чадвар, өөрийгөө үнэлэх үнэлэмж, байгууллагын дотоод соёл, уур амьсгалд дасан зохицож байж тэр хүний жинхэнэ чаддаг зүйл байгууллагын дотор үнэлэгдэж гарч ирэх боломжтой. Эдгээр чадваруудыг хөгжүүлэхээс нааш тухайн хүний ажил мэргэжилдээ гаргах амжилт ч бас хязгаартай. Ажлын байран дээрээ амжилтгүй хүн санхүүгийн хувьд ч доголдох нь ойлгомжтой. Санхүүгийн ур чадварыг сайжруулахын тулд сургуульд үзсэнээсээ илүү ихийг сурч мэдэх шаардлага байгаа.
Үнэхээр өөрөө юу хийж чаддагаа мэдэж байгаа чадварлаг залуучуудад дараагийн үе шат, шинэ бизнесийн талбар луу алхах, зах зээлд өндөр эрэлт хэрэгцээтэй байгаа тэр салбар луу өөрийнхөө ур чадварыг тэлэх шаардлага тулгараад байгаа юм. Бас нэг асуудал гэвэл, хүмүүс хэнд ч хэрэггүй үнэ цэнэгүй зүйл дээр хамаг цаг зав, энергиэ гарзаддаг тал бий. Үнэ цэнэгүй юманд хамаг оюун ухаанаа золиослоод л байвал монгол залуучуудын амьдрал сайжрахгүй. Монгол хүний үнэ цэнэ өсөхгүй.

-Тэгвэл хоёулаа асуудлын арай гүн рүү нь оръё. Залуус ажлын байрнаас бизнесийн гараагаа хэрхэн эхэлж болох вэ? Таны номны ард байгаа энэ асуулт их анхаарал татлаа...
 -Ажлын байрнаас бизнесийн гараагаа эхлэхэд хамгийн нэгдүгээрт бид зах зээлдээ зориулж өөрийгөө бэлтгэх хэрэгтэй байгаа юм. Ямар ч ажилдаа амжилттай хүн байсан насаараа цалингаар амьдрана гэвэл хэцүү. Ямар нэгэн байдлаар ажлын байрандаа байх үедээ өөрийгөө бизнесийн, хөрөнгө оруулалтын талбар луу хөтлөх төлөвлөгөөгөө боловсруулах шаардлагатай. Үүнгүйгээр бид хэзээд цалин мөнгөний төлөө өөрийнхөө цагийг солилцсоор л байх болно.
Иймээс бид ажлынхаа чөлөөтэй цагаар зах зээлээ таних хэрэгтэй, тэр хаашаа чиглэж байна, хүмүүст хамгийн их эрэлт хэрэгцээтэй байгаа тэр талбаруудад зориулж судалгаа, бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний чиг баримжааг харж, түүндээ тохирсон шаардлагатай ур чадваруудыг өөртөө хөгжүүлэх л хамгийн энгийн ойлгомжтой хариулт байгаа юм. Ихэнх хүмүүс бизнес хийхэд өөртөө итгэдэггүйгээсээ болж эхлүүлдэг ч үгүй.
Тэрнээс биш чадахгүйдээ бас биш. Хүн ямар ч чадахгүй юмыг сурч суралцаж болно. Бизнес хийхэд стратеги төлөвлөгөө шаардагддаг. Ажлын байранд байснаас илүү их эрч хүч шаарддаг ч, түүнийгээ дагаад орж ирдэг шагнал урамшил нь харьцангуй том. Энэ номонд би бизнесийнхээ гарааг хийхэд хүмүүст шаардлагатай бүх талбаруудыг оруулсан байгаа.
Сурах шаардлагатай байгаа ур чадваруудыг ч, анхаарах шаардлагатай хэсгүүдийг ч, тэр бүү хэл анхны бизнесийн зээлийн мөнгийг хүртэл хаанаас яаж оруулж хөл дээрээ босож болох жижиг алхамуудыг ч заасан. Маш энгийн, дасгалуудыг нь ажиллаад явбал өөрийнхөө бизнесийн шинэ зах зээлийг, бас ямар чиглэлд ямар алхам хийх хэрэгтэй байгаа бүх стратегиа боловсруулаад авах бүрэн боломжтой.

Насаараа ажиллаад өөрийн гэсэн орон байр ч байхгүй хүмүүсийг бид зөндөө хардаг шүү дээ. Үнэндээ тэд бага залуу насандаа бизнесийн талбар луу ороход шаардлагатай ур чадварт суралцаж чадаагүй, хэн нэгэн хүн тэдэнд арга барилыг нь яаж хийхийг нь зааж өгөөгүй болоод л тэр. Харин өнөөдрийн бид хавьгүй их азтай хүмүүс. Бүх боломжуудыг нь заагаад өгчихөөр боломжгүй гэх юм байхгүй болж байна. Үнэхээр хүсч байгаа хүнд дэлхийн зах зээл ч нээлттэй байна шүү дээ.

-Монголын нөхцөлд мөнгө босгох хамгийн их боломжтой салбар, эсвэл бизнес юу вэ?
-Миний бодлоор бараг бүх салбарт мөнгө босгох боломжууд байгаа. Монголын нийгэмд байгаа бэрхшээлүүдийг шийдэх тэр талбарууд л хамгийн оновчтой. Өөрөөр хэлбэл, өнөөдөр Монголын зах зээлд бараг бүх талбарт янз янзын болохгүй бүтэхгүй асуудлууд бэрхшээлүүд байсаар л байна.
Бэрхшээл байгаа л бол бизнесийн Боломжийг бид түүнээс олж харж мөнгө хийж болно гэсэн үг. Хамгийн гол нь тухайн хүн тэр талбараа маш сайн ойлгодог, хүмүүсийн эрэлт хэрэгцээг таньдаг, тэр эрэлт хэрэгцээнд тохирсон үйлчилгээг хүргэж чадвал хүмүүс дуртайяа мөнгө төлнө. Хүмүүс үнэхээр чухал гэж бодсон бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнд мөнгөө төлнө шүү дээ. Тэр эрэлт хэрэгцээг хангана гэдэг өөрөө зах зээлд байгаа үнэ цэнэ юм. Тэр үнэ цэнийг л бүтээж чадвал хэн ч мөнгө босгох боломжтой.

Зах зээлийн эрэлт хэрэгцээнд дүйцэх хэмжээний бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ өгч чадах хэмжээгээрээ тухайн хүний өөрийн ур чадвар мөнгөөр дамжигдаж үнэ цэнээ илэрхийлж байна л гэсэн үг.
Тэр ур чадварыг эзэмшиж, зах зээлд хүргэнэ гэдэг өөрөө урлаг байгаа юм. Тийм ч учраас мөнгөний хойноос хөөцөлдөхдөө биш, өөрийнхөө ур чадвар, үнэ цэнийг зах зээл дээр уялдуулж өсгөх талаар би санаа тавьж залуучуудтай ажиллаад бизнесийн дасгалжуулалт хийгээд байгаа юм л даа.

-Мөнгөтэй болох аргаа олохгүй мухардсан хүн олон байна. Бизнес хийе, мөнгө босгоё гэхэд өрсөлдөөн их, улс төрөөс дэмжлэг байхгүй гэдэг ч юм уу нийгмийн зүгээс тодорхой хэмжээний нөлөөлөл байна гэдэг. Харин таны хувьд энэ бүхнийг гагцхүү хувь хүний хөгжил, ур чадварт тулгуурлан ярьж байна шүү дээ?
-Тийм шүү. Нийгмээс нөлөөлөх сөрөг нөлөөлөлд хүмүүс санаа зовоод байгаа атлаа, нийгэмд байгаа боломжийг таньж чадахгүй байгаад асуудал байгаа юм. Хүмүүс бэрхшээл болгоны ард боломж байгаа гэж ярихыг маань зөндөө сонссон байх. Нийгэм өөрөө тухайн хүний чадварыг шалгаад байгаа ч байж болно шүү дээ.
Тэгэхээр хувь хүн ур чадвараа хөгжүүлж чадвал мөнгөний асуудал ч, нийгмийн янз бүрийн сөрөг нөлөөллүүд ч шийдэгдэж эхэлнэ гэсэн үг. Бид төрөхдөө юу ч мэдэхгүй, юу ч чадахгүй хорвоод мэндэлсэн, зарим нэг зүйлийг бид сураад тодорхой хэмжээнд өөрийгөө хөгжүүлж чадваржуулж чадсан. Зарим нэгийг нь ойлгож зохицуулж сураагүй л яваа. Нийгэмд байгаа асуудал бол бидний хөгжүүлж чадаагүй, ур чадвар сууж амжаагүй байгаагийн дохио гэж хэлмээр юм уу даа… Тэр утгаараа бид бүгдээрээ амьдралын сорилтонд байна.
Тэр сорилтыг давж суралцаж, ур чадвар, мэдлэгээ хөгжүүлж чадсанаар бид жинхэнэ чадварлаг нэгэн болж түүгээрээ дамжуулаад мөнгөний ч бай, амьдралын ч бай бусад талбаруудыг өөрийн хүссэнээрээ зохицуулах боломжтой болох нь гайхалтай.

-Мөнгөтэй холбоотой сониуч ч гэмээр нэг асуулт асууя. Хүмүүс мөнгийг өөртөө хэрхэн татах тухай зурхайч төлөгчдийн зөвлөгөө, дом шившлэгийг хэрэгжүүлж, зарим нэг хэрэгслүүдийг ч ашигладаг. Энэ тал дээрх таны бодол?
-Би мөнгө татахын тулд дом шившлэг хийх талаар сайн хэлж мэдэхгүй байна. Би дом шившлэг гэхээсээ илүү сүнслэг дотоод ертөнцийн баян сэтгэлгээг төлөвшүүлэх талаар л хүмүүсийг илүү нээлттэй байхад нь тусалмаар санагддаг. Би бөөгийн сүсэгтэн биш, бас бөөгийн хийдэг нарийн ширийн заслыг мэдэхгүй. Гэхдээ би сүнслэг ертөнц хүний бие махбод, оюун санаа, зүрх сэтгэлээс давсан хүчтэй байдгийг бас ойлгож байна. Хүний итгэл үнэмшил хүчтэй. Хүн юунд итгэнэ түүнийгээ бүтээж чадна гэдгийг бол би хэлж чадна.
Гэхдээ дом шившлэгт харанхуйгаар итгээд юу ч хийхгүйгээр мөнгө орж ирнэ гээд суувал бас л их мунхруулга, өрөөсгөл ойлголт шиг санагддаг. Ийм дом шившлэг хийж байгаа хүмүүс зах зээлд байгаа хүний сэтгэл зүйн эрэлт хэрэгцээн дээр бизнес хийж байна л гэж би бодож байна. Шүтэж байгаа хүн нь өөрөө яг юу гэж хүлээн авч байгаагаас шалтгаалж л үр дүн нь мэдрэгддэг байх. Үр дүн байхгүй байсан ч, үр дүн гарч байна гэж хүн өөрийгөө төөрөгдүүлж тайлбарладаг үе ч зөндөө бий. Дон шившлэг хийлгээд ч мөнгөтэй болоогүйдээ бухимдаад, түүнийгээ яаж шийдэхээ мэдэхгүй явж байгаа хүмүүс ч зөндөө байгаа шүү дээ. Эсвэл жоохон мөнгөний сургаар өөрийгөө тайвшруулаад явж байгаа хүмүүс ч байгаа байх.
Хүн өөрөө үйлдэл хийж, арга барилаа сайжруулахаас нааш мөнгө гэв гэнэт, эсвэл ямар нэгэн азаар орж ирдэггүй. Хэрэв хүн сүнсээрээ ч, оюун санаагаараа ч, зүрх сэтгэлээрээ ч, бие махбодоороо ч бүгд нэгэн зэрэгт ижил түвшинд хөдөлж чадвал тэр чиглэлийн юуг ч бүтээж болно.
Яг энэ асуудлын талаар би нэг схем зураад энэ номд тайлбарласан байгаа. Тэгэхээр илүү ойлгомжтой болох байх.

Мөнгийг өөртөө байнга асуудалгүй бүрэн эргэлттэйгээр оруулж ирэх аргууд дан дом шившлэгээр орж ирдэггүй. Би дэлхийн тэрбумтангуудын хэн нь ч зүгээр л дом шившлэг хэрэглээд баяжлаа гэж байхыг мэдэхгүй юм байна. Доналд Трампийг жишээ аваад бод л доо. Дом шившлэг хийгээд мөнгөтэй болсон хүн лав л биш. Тэд мөнгийг татахын тулд өөрийнхөө ур чадвар, мэдлэгийг сайжруулж, зүрх сэтгэлээ дайчилж, түүндээ тохирсон хөдөлмөрийг бүтээж байж мөнгөтэй болсон хүмүүс. Хүмүүс шашны ямар нэгэн мухар сүшгэнд итгэж явна гэхээр бас л мэдлэг, ур чадвар, оюун ухаан сул дорой байгаагийн жишээ юм болов уу. Мэдэхгүй учраас хүмүүс харанхуйгаар итгэдэг, түүндээ хамаг ирээдүйгээ найддаг. Мэддэг бол хүний арга барил оюун ухаан өөр өөр чиглэлд үнэ цэнэтэй чухал зүйлсийг олж таньж чаддаг. Тэр л бидэнд дутагдаад байна.

-Манай уншигчид тантай холбогдож бизнесийн дасгалжуулалт хийе гэвэл боломжтой болох нь ээ. Сайхан мэдээ байна. Энэ номыг хаанаас авч болох вэ? Мөн тантай хэрхэн холбогдох боломжтой вэ?
-Надтай холбогдоход их амархан. Ихэнх хүмүүс надтай фэйсбүүкээр дамжиж холбогдоод байдаг юм. Миний веб хуудас www.monicabatsukh.com гэж байгаа. Тийшээ ороод имэйл листэнд бүртгүүлээд үнэгүй цахим ном татаж аваарай. Тэгээд ер нь дэлхийн аль ч улсад байсан хамаагүй веб хуудаснаас маань дасгалжуулалтын гэрээ хийгээд, надтай дасгалжуулалтын цагаа тохироод ажиллаж болно.
Эсвэл эхний ээлжинд миний бусад ажлуудтай танилцаад өөртөө хэрэгтэйгээ сонгож авч болно. “Бэрхшээл ба Боломж” радио podcast-уудыг ч бас веб хуудсандаа үнэгүй байрлуулсан байгаа. Маш хэрэгтэй чухал сэдвүүдийг бид энэ нэвтрүүлгээрээ хөндөн ярилцдаг юм. Ном бол Улаанбаатар хотын бүх номын дэлгүүрүүдэд байгаа, гадаадад амьдардаг Монголчууд ч манай веб хуудсаар дамжуулаад захиалга хийж болно, эсвэл цахим номоор татаж авсан ч болно шүү дээ. Цахим хичээл бэлэн болчихвол би имэйлээр мэдэгдэнээ. Ер нь алсдаа надтай онлайнаар уулзалт хийгээд, амьдралынхаа чухал шийдвэрлэх үед хамтран ажиллаад явсан ч болно. Миний үүд хаалга улам бүр нээлттэй болж байгаа.

-Таны монголчуудынхаа төлөө цаашид хийх ажил, төслүүд, бизнесийн дасгалжуулалтын талаар сонирхоё?
-Би өнгөрсөн хэдэн жилүүдэд бизнесийн дасгалжуулалт, энтерпрайз менторын төслүүд дээр илүү ажиллаад байгаа. Ялангуяа шинээр бизнес эхлүүлж байгаа хүмүүс бизнесийнхээ эхний алхамыг хийж, бизнесийн хөрөнгө оруулагч нартай ажиллах төслүүдийг илүү нарийвчилж судалж байгаа. Үүнээс их ч юм сурч байна. Бизнесийн бэрхшээлийн ард дандаа л хувь хүний хөгжлийн  ур чадварын асуудал байнга хөндөгдөж гарч байгаа. Одоо харин яг энэ бизнесийн дасгалжуулалтынхаа талаар илүү олон хүмүүстэй ажиллах боломжтой болж байгаадаа би бас баяртай байгаа.

Энэ онд мөн “Бэрхшээл ба Боломж” цахим хичээлүүдээрээ видео бичлэг хийж онлайн байрлуулах бодолтой байна. Вэб хуудсаараа дамжуулаад энэ хичээлийн захиалгыг онлайнаар хийх боломжтой болгох тал дээр ажиллаж байна. Аль болох олон хүмүүст шаардлагатай ур чадвараа олж таниад түүнийгээ зах зээл дээр ашиглаж сурахад л миний бүх ажлын зорилгууд нуугдаад байгаа юм. Ер нь монголчуудын сэтгэл зүйн бэрхшээлийг давж гарах, өөрийгөө ойлгох хөгжүүлэх тал дээр маш их ажил хийх хэрэгтэй байгаа л даа. Энэ жил илүү их аудио, видео хийж хүмүүст улам ойрхон хэрэгтэй шаардлагатай юмыг хүргэх төлөвлөгөө байна.

-Та манай уншигчдад зориулаад багахан зөвлөгөө үг хэлэхгүй юу.
-Баярлалаа. Хүмүүс мөнгөний төлөө маш их хөдөлмөрлөж байна. Гадаадад ч, Монголд ч тэр цаг наргүй ажиллаж байгаа сайхан аав ээжүүдийг, ах эгч нарыг харж байна. Үнэхээр мөнгөний төлөө өөрийнхөө эрүүл мэнд, гэр бүл бүх юмаа л золиосолж байна. Ирээдүйгээ олж харж чадахгүй байгаагаас бидний амьдрал мөнгөний боолын амьдрал руу л хөтлөөд байна гэсэн үг. Амьдралаасаа тааламж авч, эрх чөлөөтэй амьдрахад арга ухаан, сэтгэл шаардагддаг. Бид тэр сэтгэлгээ орчин нөхцөлийг өөрсдийн гараар л бүтээнэ.
Мөнгөнөөс илүү гарч сэтгэж сурсан үеэс л бид аз жаргалыг, амьдралын утга учрыг өөртөө олгож чадна. Та мөнгөнөөс илүү үнэ цэнэтэй хүн. Түүндээ бүү эргэлз. Хэрэв та хүсвэл юуг ч бүтээж чадна. Амьдрал үүнээс ч илүү баян. Мөнгө бол таны гарт байгаа боломж хэрэгсэлүүдийн зөвхөн нэг хэлбэр нь, таны амьдралын маш өчүүхэн хэсэг нь.
Бидний оюун санаанд, сэтгэл зүйд хургаж байсан тэр эрэлт хэрэгцээ хоосон зай мөнгөөр биш, таны аз жаргалаар, таны өөртөө зориулсан хайраар нөхөгдөж гарч ирдэг. Таны зүрх сэтгэлд байгаа хайр төсөөлж байгаагаас чинь ч илүү үнэ цэнэтэй. Уншигч таныг мөнгөнөөс илүү үнэ цэнэтэй сайхан амьдралыг бүтээхийг хүсье.

-Тантай хамт маш чухал нэгэн сэдвийг хөндөн ярилцаж, хамтдаа гарцыг эрэлхийлсэндээ баяртай байна. Таны ажилд амжилт хүсье.

Ц.Бадмаараг