Дээд шүүхийн шийдвэрээр Улсын бүртгэлд намынхаа нэрийг бүртгүүлсэн МАХН-ын удирдлагууд өнөөдөр мэдээлэл хийсэн юм. Олон сар Улсын дээд шүүх, Үндсэн хуулийн цэцийн хооронд явсан намын нэр бүртгэх асуудал өнгөрсөн баасан гаригт нэг мөр болсон байгаа. Энэ үйл явдалтай холбогдуулан МАХН-ын дарга Н.Энхбаяртай ярилцлаа. -МАХН-ыг албан ёсоор бүртгэлээ. Үүнтэй зэрэгцээд МАН-ын зүгээс хариу мэдэгдэл хийж байна. Тэд танай намыг 90 жилийн түүхтэй МАХН биш гэж байгаа. Тэгэхээр 90 жилийн түүх аль намынх нь болж таарах вэ?
-Намын түүхийг өмчилнө гэдэг утгагүй зүйл. МАХН-ын түүх бол монгол хүн бүрийн өмч байх ёстой. Гэтэл түүхийг хэдхэн хүний өмч болгох гэж мэдэгдэл хийж байгаа хүмүүс өөрсдийгөө хэн болохыг харуулж байна. Бүр сайн ярьвал, Монгол Улсын шинэ үндсэн хуулиар 1990 оноос хойш намууд улсын бүртгэлд бүртгүүлдэг болсон шүү дээ. Нэг зүйлийг хэлэхэд, МАХН-ын 90 жилийн түүхийг бүгд өмчлөх ёстой. Түүхийг булаалдана гэдэг утгагүй асуудал. МАХН-ын түүх бол миний өвөөгийн түүх, ахмад үеийнхний түүх, бас чиний түүх юм.
-Энэ хаврын улс төрийн хамгийн халуун сэдэв Сонгуулийн хууль болж байна. Улс төрч хүний хувьд та аль тогтолцоог нь дэмжиж байгаа вэ?
-Амьтай юм бүхэн хувьсан өөрчлөгддөг шүү дээ. Би ч бас өөрчлөгдөж байна. Харин надтай хамтран ажиллаж байсан зарим нөхөд буруу замаар өөрчлөгдөж байна гэж би хэлмээр байна. Миний хувьд нэг хэсэг хариуцлагатай хоёр том улс төрийн хүчин байх ёстой, зүүн, баруун төвийн үзэл баримтлалтай байгаасай гэж бодож явсан. Үүний төлөө ажиллаж байлаа. Гэтэл өнөөдөр хоёр том хүчин нэг хөнжилд ороод, бие биеэ хянах чадваргүй болчихсон байна. Тэд ард түмний язгуур эрх ашгийн эсрэг үйл ажиллагаа явуулж байна. 2008 оны долдугаар сарын 1-ний үймээний буруутныг тогтоох, Оюутолгойн гэрээг өөрчлөх зэрэг чухал асуудлууд байна. Одоогийн засгийн газар дарангуйллын шинж чанартай. Сонгуулийн хуулийн хувьд холимог тогтолцоо нь зөв юм болов уу гэж би хувьдаа бодож байгаа.
-МАН-аас намын нэрний асуудлаар дахин Дээд шүүх, Үндсэн хуулийн цэц, Ерөнхий шүүгчид хандах эрх зүйн үндэслэл бий юу?
-МАХН-ыг улсын бүртгэлд хууль ёсоор бүртгэсэн байхад ийм асуудал үүсэх боломжгүй. Улс төрийн намын тухай хуулийн 8.7-д зааснаар Монгол Улсын иргэд нам үүсгэн байгуулахад аливаа байгууллага, албан тушаалтны зүгээс дарамт, шахалт үзүүлэх, хөндлөнгөөс оролцохыг хориглоно гэж заасан байдаг. Энэ хүрээнд л зохицуулагдах байх.
-МАН-ын зүгээс “МАХН-ыг цоо шинээр байгуулагдсан 19 дэх нам шүү” гэх мэдээллийг өгсөн байгаа. Тэгэхээр танай нам ууган нам уу, эсвэл 19 дэх нам уу?
-Их сонин юмаар хөөцөлдөж байна л даа. МАХН бол ард түмнийхээ сэтгэлд номер нэг нам байхыг эрмэлзэж байгаа. Гэтэл сонгуулийн хуудсан дээр МАН нэгдүгээрт, МАХН 19-т бичигдэнэ гэх утгатай юм ярьж байна. Бид сонгуулийг шударга явуулах, Оюутолгойн гэрээг өөрчлөх зэрэг том зорилт тавьж байгаа.
-МАХН-ынхан одоо хаана байрлах вэ? Намын байрны тухай асууж байна л даа?
-Барилга байшин барихдаа гол нь биш. Чухал асуудал ч биш юм. МАН-ын Тусгаар тогтнолын ордонг барих ажилд хэд хэдэн хүн тэрбум төгрөгийн хандив өгсөн байдаг МАК компанийн ерөнхийлөгч Б.Нямтайшир гэгч нэг тэрбумыг хандив нэрээр өгсөн байх жишээтэй. Сэтгүүлчид үүнийг эрэн сурвалжилж бичмээр байгаа юм.
-Та хэлэхдээ намыг бүртгүүлэхгүй байхын тулд уйваагүй аргууд хэрэглэсэн гэлээ. Чухам ямар арга хэрэглэснийг өөрөөс тань сонсмоор байна л даа?
-Олон нийт, сэтгүүлч та бүхэн мэдэж байгаа шүү дээ. Намын нэрийг бүртгүүлэхгүй байхын тулд янз бүрээр оролдсон. МАХН гэх товчлолтой 76 нэрийг Улсын бүртгэлийн газраас авчихсан байсан. Энэ нэрийг яах гэж авсан юм бэ гэхээр Ц.Шинэбаярт МАХН-ыг өгөхгүй байхын тулд авсан гэж ярилцлага өгсөн ч тохиолдол бий. Хууль зүйн сайд Ц.Нямдорж хүртэл хууль хоорондын уялдаа холбоотой заалтуудыг харалгүй, ганцхан заалтыг барьж, “МАХН-ыг хэзээ ч өгч болохгүй” гэсэн мэдэгдэл хүртэл хийж байсан. Үзэл бодол, итгэл үнэмшил, зорилгоороо нэгдсэн хүмүүсийг мөрдөн мөшгөж, албан тушаалаараа далайлгаж байна. Заримыг нь ажлаас нь халж, заримыг нь тохиролцоогоор албан тушаалд томилж байна.
-МАХН-ынхан ирэх сонгуульд хэрхэн оролцох вэ. Магадгүй энэ тухай асуухад эрт байж ч болох юм?
-Улс төрийн хүчний хувьд мэдээж ирэх сонгуульд оролцоно. Нарийн зүйлийг одоо ярихад эрт байна. Би дээр хэлсэн. Ард түмнийхээ сэтгэлд анхдагч нам байхын төлөө бид ажиллана. Мөрийн хөтөлбөртөө “Монгол Улсын хүний нөөцийн сан байгуулах тухай” оруулсан. Мэргэшсэн, бүтээлч залуусаар эгнээгээ бүрдүүлнэ. Жалга довын үзлээр юмуу угсаа залгамжлагч маягаар төрийн өндөр албан тушаалд томилогддог явдлыг таслан зогсоохын төлөө ажиллана.
-МАН-аас МАХН-д нэгдэх хүмүүс байгаа болов уу. Та юу гэж бодож байна?
-2008 оны сонгуулиар МАХН-аас ард түмнийхээ төлөө ажиллах гэж сонгогдсон бүх гишүүдийг нэгдэнэ гэж найдаж байна. Нэг, хоёр бус бүгдээрээ буцаж намдаа ороосой гэж боддог.
С.Отгон
No comments:
Post a Comment