Монголбанкны ерөнхийлөгч Н.Золжаргал өчигдөр ипотекийн зээлийн тогтолцоо манай улсад хэрэгжих боломжийн талаар сэтгүүлчидтэй ярилцлаа. Ингээд сэтгүүлчдийн асуултад хэрхэн хариулсаныг тоймлон хүргэе.-Иргэд ипотекийн зээл авах хүсэлтэй байгаа тохиолдолд санхүүжилт олгосоор байх болно гэж байна. Ер нь санхүүжилтын зохистой хэмжээ нь ямар байх вэ. Хэт их зээл олгоод байж болохгүй байх?
-Хамгийн гол нь эрэлт, нийлүүлэлтийн тэнцвэрийг алдаж болохгүй. Нийлүүлэлт нь их болоод орон сууцаа борлуулж чадахгүй байх эсвэл эрэлт нэмэгдэж орон сууцны үнэ огцом өсөх магадлалтай. Бид хяналт тавьж, үнэ тогтворжуулах хөтөлбөр боловсрууллаа гээд эцсийн дүндээ урт хугацаанд нийлүүлэлт талыг нь дэмжиж байх ёстой юм.
Нийлүүлэлт нь сайн байх л юм бол үнэ тогтвортой байна. Нийлүүлэлт сул болох эсвэл аль нэг бүтцэд гацаа үүссэн тохиолдолд л үнэ өсдөг юм. Барилгын компаниудад зээл олдохгүй байвал барилгын үнэ өснө. Нийлүүлэлтээ эрэлтээс нэг алхмын өмнө авч явах нь үнэ тогтворжуулах гол алхам. Үнийг хатуу тогтоох нь байгаа олсон зүйл биш. Харин ч чанарыг унагадаг юм. Тиймээс орон сууцны үнийн хязгаарлалтыг ипотекийн зээлд хэрэгжүүлэхгүй.
-Нийгмийн даатгалын санг хэрхэн тогтвортой, хөрөнгөтэй болгох вэ?
-Нийгмийн даатгалын сан нь эрх зүйн хувьд хоёр гурван удаа өөрчлөгдсөн тогтолцоо юм. Энэ тогтолцоо жилээс жилд улам бүр сайжирч байгаа. Хамгийн гол нь Нийгмийн даатгалын санд мөнгөө төлөх сэдэл төрүүлдэг механизм байхгүй байсан учраас энэ сан хоосон шахуу байсан. Иргэдэд энэ сэдлийг нь бий болгочихвол Нийгмийн даатгалын санд жил бүр мөнгө хуримтлуулах боломжтой.
-Одоогийн байдлаар шинээр ашиглалтад орсон хэчнээн хэмжээний орон сууц байна вэ. Дулаан, цахилгааны эх үүсвэр хомсдож байгаа үед орон сууцны нийлүүлэлтийг хангалттай хэмжээнд нэмэх боломж хэр байна вэ?
-Өнгөрсөн хугацаанд бид Засгийн газартай маш олон удаа яриа, хэлэлцээр хийсэн. Орон сууцны нийлүүлэлт талд гацаа байна уу үгүй юу гэдгийг олон удаа шалгасан. Ямар ч байсан ойрын хугацаанд цахилгаан, дулаан, дэд бүтэцийн хомсдол мэтийн асуудал гарахгүй юм байна гэсэн итгэлтэй байгаа. Нийслэл хот удахгүй “Т” хэлбэрийн хурдны замтай болно. Энэ нь хотыг тойрсон эргэлтийн бүсүүдэд орон сууц барих боломжтой болно гэсэн үг. Цахилгаан станцын ажил урагшилж байгаа. Энэ мэтчилэн нийслэл хоттой холбоотой асуудал цогцоор нь шийднэ. Үүнийг бид Засгийн газартай урьдчилан тохирсон.
-Иргэд Засгийн газарт итгэхгүй байх магадлалтай. Учир нь сонгуулийн шоу хийж байна гэж хардах байх. Тиймээс энэ хөтөлбөр удаан “амьдарна” гэдэгт Монголбанк баталгаа гаргаж чадах уу?
-Чадалгүй яах вэ. Бид өнгөрсөн есөн сарын хугацаанд үүний төлөө л ажиллалаа. Инфляцийн түвшинг найман хувьд хүргэлээ. Энэ тоог бид зүгээр нэг зорилго болгоогүй. Инфляцийн түвшинг найман хувьд хүргэчихвэл эдийн засагт мөнгө нийлүүлэх боломжтой болно. Мөнгө нийлүүлэхдээ хуримтлал дэмжих бодлого руугаа чиглэх юм байна. Эдийн засгийн өсөлтийг ипотекийн зээлд шилжүүлнэ гэсэн зорилготой.
-Инфляцийн түвшин нэмэгдсэн тохиолдолд иргэд гэрээгээ дахин шинэчилж зээлийн жилийн хүүг есөн хувь болгох ёстой юу?
-Инфляцийн түвшингээс хамаарч ипотекийн зээлийн хүү өөрчлөгдөх тохиолдолд шинээр зээл авч байгаа хүмүүст л үйлчилнэ. Өөрөөр хэлбэл найман хувийн хүүтэй зээл авсан бол инфляцийн түвшин өөрчлөгдсөн байлаа ч гэсэн энэ хүүгээрээ л зээлээ төлөх юм.
-Жилийн 16-20 хувийн хүүтэй зээл авсан хүмүүс найман хувьд шилжүүлэхээр зээл олгосон банкууд нь ямар нөхцөл тавих бол?
-10 гаруй хувийн зээлийн хүүг тэсчихсэн, шалгуур давсан учир найман хувийн зээл рүү шилжүүлэхэд асуудалгүй. Жилийн 16 хувийн хүүтэй, зээл авсан иргэд 15 жилийн дараа гэхэд зээлсэн мөнгөө хоёр нугалж төлж байгаа шүү дээ. Зээлийн хүүгийн талыг нь хасчихвал төлөх ёстой мөнгөний гуравны нэг нь таны халаасанд үлдэж байна гэсэн үг. Цалингийн хэмжээ, орон сууцны үнэ өөрчлөгдөөгүй байхад иргэдийн худалдан авах чадвар 30 хувиар өсөж байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл өмнө нь 30 метр квадрат талбайтай орон сууц авч байсан хүн одоо 40 метр квадрат талбайтай орон сууц авах боломжтой болж байна гэсэн үг. Хүү буурна гэдэг нь ийм л ач холбогдолтой зүйл.
-Ипотекийн зээлийн урьдчилгаа төлбөрийн хэмжээг 10-30 хувь байна гэж заасан. Төрөөс урьдчилгаа төлбөрийн хөнгөлөлт олгох боломжтой гэж байгаа боловч хэнд хөнгөлөлт олгох нь тодорхойгүй байна. Тиймээс одоогийн байдлаар зээл авч байгаа хүн 30 хувийн урьдчилгаа төлбөр төлж таарах нь ээ?
-Дэлхийн эдийн засгийн хямралын суурь нь ипотекийн зээлийг урьдчилгаа төлбөргүйгээр олгосонтой холбоотой гэдгийг мэдэж байгаа байх. Урьдчилгаа төлбөрийн 30 хувь гэдэг маань эрсдлийг тооцож буй нэг хэмжүүр. Ойрын хэдэн жилд нөхцөл байдал сайжирвал урьдчилгаа төлбөрийн хэмжээг Монголбанкнаас нэгдсэн журмаар буулгаж болох юм. Одоохондоо бидний тооцоолсон эрсдлийн дүн нь 30 хувь байна.
-Монголбанк хэчнээн хэмжээний санхүүжилтыг хийж байж цаашид энэ тогтолцоо нь өөрийгөө санхүүжүүлэх боломжтой болно гэж харж байгаа вэ?
-Одоогийн байдлаар нэг их наяд гаруй төгрөгийн ипотекийн зээлийн санхүүжилтыг хийчихсэн байгаа. Энэ жилийн хувьд 800 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт хийхээр болсон. Цаашид эрэлт ихтэй байвал санхүүжилтын хэмжээг нэмэх бүрэн боломжтой. Манай улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 7-8 хувьтай тэнцэх хэмжээний зээлийг одоогийн байдлаар олгочихсон байгаа. Энэ хэмжээг 30-40 хувьд хүргэх хүртэл эрсдэл гарахгүй. Одоогийн ипотекийн зээлийг 2-3 дахин нэмсэн байхад эдийн засагт нөлөөлөх зүйл гарахгүй.
-Манайд жилд дунджаар хэчнээн орон сууц ашиглалтад орж байна вэ?
-Энэ жилийн хувьд 20 мянга, 26 мянга гэх мэт янз бүрийн дүн гарч байна. Одоогийн байдлаар манай улсад 300 гаруй барилгын компани орон сууцны 500 орчим төсөл хэрэгжүүлж байна. Ямар ч байсан энэ тоо хөтөлбөр хэрэгжих бололцоотой хэмжээнд байгаа.
-Иргэд жилийн 16-20 хувийн хүүгээ найман хувьд шилжүүлэх нь арилжааны банкуудад ямар ашигтай вэ?
-Банкууд сайн зээлдэгчээ алдахгүйн тулд зээлийн хүүг найман хувь руу шилжүүлээд өгнө. Мөн Монголбанкнаас эх үүсвэрийг нь солиод өгч байгаа учраас арилжааны банкны иргэдэд өгч байсан зээлийн эх үүсвэр нь суларч байгаа юм. Банкууд энэ мөнгийг бусад үйл ажиллагаандаа зарцуулж болно.
Н.САНЖААСҮРЭН
"УЛС ТӨРИЙН ТОЙМ" сонин
"УЛС ТӨРИЙН ТОЙМ" сонин
No comments:
Post a Comment