Бүгд найрамдах намын дарга Б.Жаргалсайхантай цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.
-Бүгд найрамдах намаар сонин сайхан юу байна?
-Бүгд найрамдах намаар тайван байна. Манай нам Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн улс төрд оролцох боломжгүй. Гэхдээ улс төрийн байгууллага гэдгийнхээ хувьд аль нэг сонголтыг хийх ёстой ш дээ. Манай намын олон гишүүд дэмжигчид байна. Тэгэхээр гишүүд дэмжигчид маань манай нам ямар байр суурьтай байгаа бол гэдгийг харж байгаа байх. Намын даргын хувьд хэлэхэд намын гишүүд болон дэмжигчид бүгд энэ удаагийн сонгуулиар Ардчилсан намыг дэмжиж оролцох хэрэгтэй. Ялангуяа өсвөр үеийн ирээдүй болсон залуучууд, цаашид монгол орныг авч явах залуучууд элдвийн зүйлд авталгүй ардчилал, хүний эрх, эрх чөлөө, шударга ёс улс эх орныхоо төлөө сонгуульд заавал идэвхитэй оролцож саналаа өгөх хэрэгтэй.
-БНН өнгөрсөн УИХ-ын сонгуулиар МАН-тай нэгдэж сонгуулийн дүнг эсэргүүцээд байсан. Ардчилсан нам шиг төрд хэрэггүй зүйл гэж байхгүй гэж хэлж байсан. Харин одоо яагаад байр сууриа өөрчлөх болов?
-МАН сүүлийн гурван удаагийн сонгуулийг дандаа луйвардаж ялсан. Хорооны дарга, Засаг дарга, дүүргийн дарга нарыг асар их хэмжээний мөнгөөр хахуульдаж хуушуурны гурван төгрөг тарааж байж, иргэдийг хуурч молигдож саналыг нь авсан тухай л ярьж байсан. Тэрийг л хэлсэн юм. Ардчилсан намын хувьд тэр муухай үлгэр дуурайллыг дахин бүү давтаасай гэсэн үүднээс сануулж байсан.
-Хэдхэн хоногийн дараа Ерөнхийлөгчийн сонгууль болно. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч гэдэг өөрийн гэсэн шалгууртай байх ёстой. Үүнийг хэрхэн тодорхойлох вэ?
-Ямар ч байсан Монгол Улсын Ерөнхийлөгч гэдэг бол олимпд бэлддэг тамирчны ажил биш. Ямартаа ч дэлхийн урлагын салбарын сайтууд дээр гарсан “Ганнам стайл” шиг урлаг биш шүү дээ. Монголын улс төрийн толгойг бид тодорхойлох гэж байна. Өөрөөр хэлбэл Монгол Улс арчдилсан орон мөн үү, биш үү. Ардчилсан орон байх ёстой юм уу, үгүй юм уу. Үүнийгээ бид бүхэн тодорхойлох гэж байгаа юм. Түүнээс биш “Ганнам стайл”, Олимпийн аваргаа тодруулах гэж байгаа хэрэг биш шүү дээ. Үүнийг ойлгох хэрэгтэй.
-МАН-аас энэ удаагийн сонгуульд бөх хүнийг нэр дэвшүүлсэнд та сөрөг байр суурьтай байгаа юм аа даа?
-Яахав. Б.Бат-Эрдэнэ хувь хүнийхээ хувьд сайхан хүн. Хийдгээ хийчихсэн үе нь өнгөрчихлөө. УИХ-д гурав, дөрвөн удаа сонгогдсон. Одоо тэр хүнээс дахин шинэлэг зүйл гарна гэж бодохгүй байна. Манай улс хоёр талдаа хятад, орос гэсэн хоёр орны дунд оршин тогтнож байна. Сүүлийн 23 жил манай улс ардчилсан замыг сонгож замналаа. Ардчилсан орнуудтай хамтын ажиллагаагаа идэвхижүүлсэн. Түүний хүчинд бид өнөөдөр хөгжил дэвшлийн зам руугаа явж байгаа шүү дээ. Японы засгийн газар гэхэд манай бүх эрчим хүчний салбарыг өөд татаж бид айх аюулгүй явж байгаа. Одоо бидний барьж байгаа гар утсыг анх япончууд оруулж ирсэн. Америкчууд бидэнд ам.доллар хүргэдэг болсон. Өмнө нь бид чинь төгрөгтэй л харьцдаг байлаа төгрөгөөрөө авах юм байдаггүй байлаа шүү дээ. Харин одоо бол та төгрөгтэй бол төгрөгөө ам.доллараар солиулаад дэлхийн аль ч улс оронд худалдаа арилжаа хийж, аль ч улс оронд зорчиж болно. Бидэнд энэ боломжийг ардчилсан америк улс олгосон. Дээр нь Европ гэж байна. Боловсрол, соёл гээд бидэнд үлгэр жишээ болж байгаа. Техник технилоги гээд бидэнд өгсөн зүйл их. Тухайлбал, Эрдэнэт хоёр том турбагаар Орхон голоос ус татаж байна ш дээ. 70 км зайнаас Симисийн хоёр том насосоор татаж байгаа. Симис бол Германы том компани юм.
Ер нь гудамжаар алхах залуучууд бүдгээрээ л цэвэрхэн хувцасласан ихэнх нь машинтай болсон байна. Гэхдээ бидэнд дутуу дулимаг зүйл бий. Энэ асуудал зөвхөн улстөрчидтэй холбоотойгоос гадна иргэн та бидэнтэй холбоотой. Манайд одоо ч хэсэг хүмүүс нь баяжиж, хэсэг хүмүүс нь ядуу хэвээрээ амьдарч байгаа шүү дээ.
-Энэ байдлаас яаж гарах юм бэ?
-Өөрсдийгөө дайчилж ажил хэрэгч болох хэрэгтэй. Хэрхэн ажил хөдөлмөр эрхлэх вэ гэдгээ сайн боддог байх ёстой. Тэгж чадваас бид бүгдээрээ сайхан амьдрах боломжтой. Ардчилсан орнуудын хамтын ажиллагааны байгууллага Азийн ихэнх орнууд дундаас цөөхөн монголчуудад тусалж байгаа. Харин манай хоёр хөрш бидэнд туслахгүй байна гээд хэлчихвэл хилсдэхгүй болов уу . Нэг хөрш нь хамаг ам.долларыг нь хамаад дэлхийн хаана ч байхгүй өндөр үнэтэйгээр шатахуунаа шахаж байгаа. Энэ нь хоёр улсын ямархан харилцаатай вэ гэдэг нүүр царайг харуулж байна гэсэн үг. Нөгөө нь хятад хөрш. Хамгийн чанар муутай барааг хамгийн өндөр үнээр манайд нийлүүлдэг. Дээр нь хамаг түүхий эдийг нь хамж авдаг. Өөрөө хэлбэл, мөнгөн хэлбэрт шилждэг бүхий л түүхий эдийг маань хамсаар байна. Үүнээс болж бид ядуураад байгаа шүү дээ. Харин гуравдагч орон болох ардчилсан орнууд бол тэс өөр. Монгол Улс хөгжих хэрэгтэй гээд бүхий л талаас нь дэмжиж тусалж байна. Саяхан л гэхэд Засгийн газар бонд гаргалаа. Эхнээсээ өгч байгаа. Улс орноо хөгжүүлье гээд. Тийм учраас ядаж төр нь арчдилсан байвал зүгээрсэндээ. Зөвхөн Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийг сонгохоос гадна Монгол орныг дэлхийд харуулах нүүр царай шүү дээ. Монголчууд гэдэг чинь ямархуу ард түмэн юм бэ гэдгийг л харуулж байгаа хэрэг гэж ойлгож байгаа. Тиймээс та бидний сонголт бол ертөнцийн хөгжлийг сонгох гэж ойлгож болно.
-Чингис бондыг МАН-ынхан шүүмжилж байна. Энэ тал дээр та ямар бодолтой явдаг вэ. Таныхаар тэрхүү мөнгийг юунд зарцуулах ёстой вэ?
-Тэр УИХ-д сууж байгаа юмнууддаа хэл. Наадах мэдээллийн хэрэгслээр дамжуулж битгтий дэмий юм донгос гэж. Улс орноо хөгжүүлэхийн тулд хаанаас ч хамаагүй та нараар заалгахгүй мөнгийг авч байх болно. Тэдэн шиг өөрсдөдөө зориулж идэж уугаагүй л бол улс орондоо зориулахын төлөө мөнгө авч болно. Улс орноо хөгжүүлэхгүй гээд яах юм. МАН-ынхан бол өнгөрсөн жилүүдэд өөрсдөө гахай, нохой шиг л идэж уулаа. Гахаж цацатлаа таргаллаа. Тийм учраас одоо дэмий юм донгосдогоо болих хэрэгтэй.
-Сүүлийн үед гараад байгаа мөнгө угаасан, авлига авсан гэх хэргийн тухайд?
-Энэ гараад байгаа авлигын хэргүүдийг хардаа. Хэн байна тэр чигээрээ МАН-ынхан. МАН-ныхныг шалгах юм бол 99 хувь нь шоронд орох байх. Тиймээс тэдэнд олон долоон юм донгосох эрх бас нүүр байхгүй. Харин яаж хөөрхий Б.Бат-Эрдэнийг урдаа бариад нэрийг нь дэвшүүлээд гүйгээд байгаа юм. Яахав Бат-Эрдэнэд том улаан дээл өмсгөөд доогуур нь нуугдах нь л дээ. Нөгөө авлига хээл хахуулиа нууж хайцаалах гэж. Арга нь л тэр байхгүй юу. Мэдээж Б.Бат-Эрдэнэ гарлаа гэж бодоход намынхныгаа оролдохгүй нь ойлгомжтой. Ц.Элбэгдоржийн хувьд МАН-ынг хайрлахгүй сайн цэвэрлэж өгнө. Тийм учраас энэ цэвэрлэгээг гүйцэд хийлгэ. Битгий садаа бол.
-Эдгээр хэргүүдийг МАН-ынхан сонгуультай холбож тайлбарлаад байгаа шүү дээ?
-Хамгийн үнэтэй машиныг хэн аваад, хамгийн үнэтэй байшинд хэн амьдарч байна. Яваад үзэлдээ. МАН-ынхан л байна. Тийм биз дээ. Зайсангийн амаар нэг МАН-ынхан амьдарч байгаа. Хойд хэдэн уулын амуудаар дүүрэн МАН-ынхан амьдарч байгаа. Гадаадад өчнөөн байшингууд худалдаад авчихсан. Хамгийн үнэтэй машин унацгааж байна. Ойлгомжтой шүү дээ. Төрийн албанд ажиллаад тийм өндөр цалин аваад тийм үнэтэй юм авсан гэж үү. Үгүй байлгүй дээ. Төрийн ажлыг хийхэд тийм өндөр цалин өгөөгүй л байх. Өнгөрсөн 23 жил. Тиймээс сонгууль болохын хооронд тийм дэмий зүйл донгосоод хэрэггүй байх. Шалгах ёстой юмаа шалгах л хэрэгтэй. Намайг ч гэсэн гурван удаа шоронд хийж байсан. Би тэрэнд нь гомдоогүй. Намайг шалгалаа гээд. Би очоод л шалгуулж байсан. Харин МАН-ынхан хэл амгүй очоод шалгуулах газартаа шалгуулах ёстой. Хуулийн өмнө бүдгээрээ тэгш эрхтэй амьдрах хэрэгтэй. Тайлбар байхгүйгээр шалгуулах хэрэгтэй л гэж хэлмээр байна. Тэгээд нэг их худлаа царайлаад сонгуультай холбож тайлбарлаад хэрэггүй гэж бас хэлмээр байна МАН-ынханд. Авлигын хэргийг Ерөнхийлөгчийн сонгууль болсон ч хамаагүй шалгаж дуусга. Дуусгах ч хэрэгтэй. Харин энэ ажлыг тасалдуулахгүйн тулд Ц.Элбэгдорж заавал дахин сонгогдох хэрэгтэй байна.
-Таван толгой, Оюу толгойн гэрээ өмнөх Засгийн газраас өвлөгдөж ирсэн ч одоо энэ Засгийн газрын буруу мэт ярьж байна. Энэ талаар та эдийн засагч хүний хувьд ямар байр суурь баримталдаг юм бол?
-Миний мэдэхийн С.Баяр гэж нөхөр байсан юм. Ерөнхий сайд байсан тэр үед би толгойгоороо хариуцна гээд тэр гэрээг хийж гарын үсгээ зурсан. Тэр тухай дүрс бичлэгүүд нь одоо байгаа байх. Одоо тэгээд энэ асуудлыг өөр нам дээр тохоод байх шаардлагагүй. Тэр С.Баярынхаа толгойгоор хариуцлагаа тооцох хэрэгтэй л дээ.
-Ирэх дөрвөн жил Ерөнхийлөгчөөр ажиллах хүн хэрхэн ажиллавал улс эх орны хөгжилд тустай вэ?
-Ерөнхийлөгчийн хувьд гэвэл илүү их эх орынхоо тусгаар тогтнолыг, гадаад улс орны хамтын ажиллагааг улам идэвхижүүлэх хэрэгтэй. Түүнчлэн санхүүгийн зээл тусламж оруулж ирэх, дотоодод шударга ёсыг тогтоох ийм л үүрэгтэй ажиллах хүн шүү дээ. Энэ ажлаа улам идэвхитэй хийх байх гэж бодож байна. Ц.Элбэгдоржийн хувьд өнгөрсөн дөрвөн жилийн хугацаанд нэг өдөр л сэлэм далайгаад бүгдийг нь хийчихгүй шүү дээ. Хийсэн ажлаа дуусгах боломжтой Ерөнхийлөгчөө л сонгох хэрэгтэй болов уу.
-Ерөнхийлөгч бол улс эх орны бэлэгдлийн чанартай гэж үзэх хүмүүс бий?
-Өнөөдөр бид нэг зүйлийг ойлгох хэрэгтэй. Сонгууль болоод өнгөрнө. Сонгуулийн дараа амьдрал үргэлжилнэ. Хүн бүр өөрийн амьдрал зовлон, жаргалын дунд ажиллаад л явна. Гэхдээ өнөөдөр бид улс орноо шүүмжлэхийн тулд энэ олон бузар, булай арчаагүй байдлаасаа салах хэрэгтэй. Манай ард түмэн ийм сайхан өргөн уудам газар нутагтаа, амар амгалан сайхан амьдрах бүрэн боломжтой юм. Үүнд садаа болж байгаа ганцхан зүйл нь бидний энэ ёс зүйгүй байдал, хариуцлагагүй байдал, ховдог шунахай байдал гэж боддог. Энэ бүгдээс л салах хэрэгтэй. Үүнээс салахын тулд бид бүхэн Ардчилсан намаас нэр дэвшигч Ц.Элбэгдоржийг сонгох явдал шүү дээ. Эх орноо гэсэн, хөгжил дэвшлээ гэсэн сэтгэлтэй хүн бүрийн сонголт гэж бодож байна.
Э.ОЮУНЦЭЦЭГ
www.medee.mn
www.medee.mn
No comments:
Post a Comment