Шинэчлэлийн Засгийн газар “Зөв монгол хүүхэд” төлөвшүүлэхэд онцгой анхаарал тавьж, тусгайлсан бодлого боловсруулах гэж байгаа. Зөв монгол хүүхэд гэж хэнийг хэлээд буй, ямар үндэслэлээр ийм зөвлөмж гаргах гэж буй талаар БШУЯ-ны “Боловсролыг шинэчлэх баг”-ийн Зөв монгол хүүхдийн шинж төрхийг тодорхойлж зөвлөмж гаргах хэсгийн ахлагч, МУИС-ийн профессор Ш.Чоймаагаас тодрууллаа.
-Зөв монгол хүүхэд гэж яг хэнийг хэлээд байна вэ?
-Манай Монгол Улс хүүхэд залуусын орон. Өнөөгийн болон ирээдүйн хүүхдийг хэрхэн сургаж хүмүүжүүлэхээс Монгол Улс, монгол үндэстний цаашдын хувь заяа шууд шалтгаална. Ийм учраас л онцгойлон анхаарч байгаа хэрэг. Зөв монгол хүүхэд гэдгийн “Зөв” гэсэн үгийг их өргөн утгаар ухаарах учиртай. Яг ямар хүүхдийг зөв монгол хүүхэд гэж хэлэх вэ гэдгийг доорх бүдүүвч зургаар үзүүлсэн зүйлийг уншаад мэднэ биз. Тэнд байгаа шинж төрхүүд зохих хэмжээнд төлөвшсөн хүүхдийг л зөв монгол хүүхэд гэж хэлнэ дээ.
-Ийм хөтөлбөр боловсруулах болсон гол үндэслэлүүд нь юу вэ?
-Юуны өмнө уламжлалаа харж судлах хэрэгтэй. Бидний өвөг дээдэс үр хүүхдээ, ер залгамж хойч үеэ хэрхэн хүн болгон төлөвшүүлж, ажил амьдралын дөртэй болгодог байсан бэ гэдгийг заавал харгалзаж үзэх ёстой. Энэ тухайд хамгийн товчоор хэлбэл, үр хүүхдийг эхийн хэвлийд заяахаас нь эхлээд, эрийн цээнд хүрэх хүртэл бие, хэл, сэтгэл гурвыг нь зөв залж, монгол ёс заншлаа өдөр тутмын зан үйлээр тэдэнд буй болгодог байжээ. “Хүмүүжил” хэмээх монгол үг нь хүмүн (хүн) + ж + л гэж үгийн бүтцээр задардаг. Монголчууд бид ний өвөг дээдэс “хүмүүжил” гэдгээр зан суртахуун, ёс заншлын олон талыг эзэмшүүлдэг байв. Монгол оронд, монгол хүний үр сад болж заяасан л бол монгол хүн болж төлөвших ёстой хэмээн үздэг нь уламжилсан бичигдээгүй хууль юм. “Сурсан бүхэн эрдэм” хэмээн үздэг тул хөлд орохоос эхлээд чинээ чинээнд нь тохирсон юм хийлгэдэг, зааж засаж өгдөг ёстой. “Эрхмийн дээд эрдэм ном” гэдэг тул эрдэм номд сургахыг хамгаас чухалчилдаг заншилтай байжээ. Энэ мэтээс уламжлал шинэчлэлийг зөв хослуулан авч ирээдүйн зөв монгол хүүхдийг бий болгоно.
НҮБ болон дэлхийн бусад орны энэ талын зорилтыг мэдэж, XXI зууны дэлхийн залуу үе ямархуу байх ёстой вэ гэдэг талаар боломжоороо эрэл судалгаа хийсэн. Ерөнхийд өө XXI зуун бол хүний оюун ухааны чадамжийг шавхан дайчлах цаг үе юм. Бас их өрсөлдөөн, их хувьслын он жилүүд тул түүнд зохицох мэдлэг чадвартай байхын зэрэгцээ хүн чанар, хүний мөс, хүний ариун сэтгэлээ хадгалах ёстой. Энэ нь бусадтай, нийгэмтэй, эх байгальтайгаа ээлтэй зөв харилцах наад захын шаардлагатай уялдана. XXI зуунд дэлхийн унаган төрхийг сэргээх, цаашид улам доройтуулахгүй байх гэдэг том асуулт тулгарна. Энэ нь хүн төрөлхтний оршин байх, эсэх асуудалтай шууд хамаатай. Хүн хэчнээн их мэдлэг боловсролтой ч гэсэн зөв сэтгэл, зөв хүмүүжилгүй бол өөртөө ч, өрөөлд ч, эх дэлхийд ч уршигтай зүйл хийж болзошгүй. Энэ бүхнийг зохих хэмжээнд бодож байж “Зөв монгол хүүхэд”-ийн шинж төрхийг тодорхойлсон. Бидний боловсруулсан “Зөв мон гол хүүхэд”-ийн шинж төрхийн зөвлөмжийг уншаад, энэ чинь ерөөсөө зөв монгол хүнд байх шинж төрх л байна гэх байх. Тэр зөв л дөө. Өнөөгийн болоод ирээдүйн хүүхэд гэдэг чинь ирээдүйн “Зөв монгол хүн” л байх ёстой шүү дээ. Харин хүүхэд насандаа ямар хэмжээнд төлөвшсөн байх вэ гэдэгт л гол нь байгаа юм. Хүн гэдэг амьтан насан туршдаа сурч, мэдэж, хүмүүжиж байдаг. Энэхүү тасралтгүй явцын гол суурь нь хүүхэд насанд буй болно.
-Монгол хүүхдэд байх ёстой шинж төрх нь юу вэ?
Олон талыг эргэцүүлж, зохих судалгаа хийж, удаа дараа ярилцсаар гурваар багцалсан есөн бүлэг шинж болгон гаргасан байгаа. Эдгээр шинж зохих хэмжээнд хүүхэд насанд нь төлөвших ёстой. Мөн энэ бүдүүвчинд төлөвшүүлэх зөв орчин, гол хүчин зүйл гэсэн хэсэг байгаа. Түүнийг анхаарахыг хүсэж байна. Монгол хүүхдийн шинж төрхөд нөлөөлж буй уламжлал, шинэчлэл, буюу өнөөгийн эерэг сөрөг талыг дэлгэрэнгүй бичсэн тул энд оруулах боломж алга. Мөн гурваар багцалсан есөн бүлэг шинж бүрийг задлан тайлбарласан.
-Зөв хүүхэд хүмүүжүүлж өсгөх нь дан ганц багшийн эсвэл эцэг эхийн хийх ажил биш, олон хүчин зүйл, тэр тусмаа нийгмийн орчин үүнд нөлөөтэй байх?
- Энэ асуулт чинь тун зөв л дөө. Монголын ирээдүй болсон хүүхдээ зөв хүмүүжүүлж, мэдлэг боловсрол эзэмшүүлж, эрүүл саруул өсгөх гэдэг бол Монгол Улсын иргэн бүрийн үүрэг нь ч, хариуцлага нь ч байх ёстой. Монгол уламжлал ч тийм. Ахмад хүн бүр хүүхэд залуусыг залж заадаг нь тогтчихсон зуршил байсан. Ха рин одоо зодоон цохион ч юм уу, бүтэлгүй юм хийж бай гаа хүүхдийн хажуугаар том чууд хараагүй царайлаад өнгөрөх болж. Хар амиа л хичээсэн хэрэг. Том хүн бүр хүүхэд залууст зөв шаардлага, зөв сургамж өгдөг байх ёстой. Энэ нь зөв монгол хүүхэд төлөвшүүлэхэд иргэн бүрийн идэвхтэй оролцоо хэрэгтэй гэсэн үг. Ганц жишээ дурдахад, хувийн дэлгүүр, рестораны худалдагч үйлчлэгч хүнд юмаа борлуулах нь ашигтай хэдий ч, насанд хүрээгүй багачуудад тамхи, архины зүйл зардаггүй байх чин сэтгэлтэй байх явдал. Гэр болон сургуулиас гаднах нийгмийн орчин маш чухал. Мэдээллийн хэрэгсэл үзүүлж байгаа, нийтэлж байгаа зүйлээ юуны өмнө, хүүхэд залуучуудад хэрхэн нөлөөлөх билээ гэдэг талаас нь байнга бодох ёстой. Орон сууц, барилга байшин барихдаа ч энд хүүхэд байна, хүүхэд явна гэдгийг бодож тооцох хэрэгтэй. Ер нь хүүхдийг зөв монгол хүн болгон төлөвшүүлэхэд ярих хэлэх олон зүйл бий.
-Биеийг нь төрүүлэхээс ухааныг нь төрүүлдэггүй гэдэг. Хүн сургаж бэлтгэнэ гэдэг эцэг эхээс гадна төрийн хийх ёстой ажил мөн үү?
“Биеийг нь төрүүлэхээс ухааныг нь төрүүлдэггүй” гэдэг бол тийм ч зохистой үг биш. Эцэг эх нь арга ядахдаа л хэлдэг үг. Монголчууд биеийг нь ч эрүүл өсгөж, ухааныг нь ч зөв залж ирсэн сайхан уламжлалтай. Нялх хүүхдийг балчир наснаас нь эхлэн хүн болгон өсгөн хүмүүжүүлнэ гэдэг үнэхээр амаргүй. Хүүхдийн талаар төр засгаас хийх ёстой зүйл их байлгүй яахав. Бүр бодлогынх нь гол цөм байх ёстой. Монгол төрийн бодлогын залгамж уламжлалын шинж ч энд тод харагдах учиртай. Монгол Улсын ирээдүйг зөв монгол хүнээс гадна төсөөлөх аргагүй. Өнөөгийн хүүхэд ямар хүн болон төлөвшихөөс Монгол Улсын ирээдүй шууд шалтгаална. Бидний бүдүүвч зургаар үзүүлсэн зүйлд зөв монгол хүүхдийг төлөвшүүлэх гол хүчин зүйл гээд нэлээд зүйл бичсэн байгаа. Тэр бүрт төр засаг шууд болон дам удирдаж хийх ажил тун их байгаа даа.
-Та бүхэн иргэдийн саналыг авч байгаа гэлээ. Энэ хөтөлбөр хэзээ батлагдаж, хэрэгжих вэ?
-Бид бол БШУЯ-ны олон салбараар ажиллаж байгаа багийн нэг бүрэлдэхүүн хэсэг. Миний бие зөв монгол хүүхдийн шинж төрхийг тодор хойлж зөвлөмж гаргах үүрэгтэй нэг чиглэлийн хэсгийн ахлагч. Бидний энэ зөвлөмжийг бусад салбарууд маань авч өөрсдийн чиглэлдээ зохих ёсоор тусгах учиртай. Тухайлбал, ЕБС-ийн үндэсний стандарт хөтөлбөрийг хийхэд бас нэг баримжаа болж өгнө. Бидний энэ ажил бол олон юмны суурь болж өгөх учиртай, бүр томоор яривал ирээдүйн Монгол Улсыг авч явах хүмүүс хэн байх ёстойг тодорхойлсноор, төр засаг ч, түмэн олон ч ажил үйл зорилго бодлогоо түүнд чиглүүлнэ гэсэн санаа юм. Бид ЕБС-ийн хүүхэд, багш, эцэг эхчүүдэд энэ сэдвээр асуулга өгч, хариулт авсан. Олон сайхан санаа гарсан. Одоо өөрсдийн боловсруулсан “Зөв монгол хүүхэд” гэсэн гол санаагаа бүдүүвч зур гаар олон нийтэд мэдээлж, бас үзэл бодлыг сонсох хүсэлтэй бай на. “Бултаараа зөвлөвөл буруугүй, булагийн усаар угаавал хиргүй” гэдэг биз дээ.
Г.ГЭРЭЛ
http://www.meds.gov.mn
No comments:
Post a Comment